De bouquinistes van Parijs gaan online

Eveline Bijlsma, correspondent in Parijs voor Elsevier, De Telegraaf en BNR Nieuwsradio schreef in 2018 het voorwoord voor mijn Parijse reisgids ‘Ongewoon Parijs’, dat inmiddels zijn vierde druk beleeft en is uitgeroepen tot de best verkopende reisgids over Parijs. In de zaterdag editie van De Telegraaf trok een redactioneel stukje van haar pen mijn aandacht: Bouquinistes gaan online – Internet moet boekstalletjes aan de Seine redden’.

De Parijse boekstalletjes liggen er verlaten bij

Parijs krijgt nauwelijks nog bezoek van toeristen en na twee lockdowns staat het water hen aan de lippen. Bouquiniste David Nosek bedacht een manier om de inhoud van zijn stal toch aan de man te brengen. David werkte een blauwe maandag in de ICT en bouwde tijdens het gedwongen confinement ( het Franse woord voor opsluiting) een eigen website met de naam bouquinistesdeparis.com. Uit zijn eigen kraam zette Nosek er 150 werken op, maar inmiddels maken zijn collega bouquinistes er ook gebruik van en staan er inmiddels 2000 bijzondere boeken en tijdschriften in de virtuele stal. Het initiatief trekt wereldwijd interesse. Maar het moet en kan beter. Helaas doet nog maar een kwart van de verkopers van de groene boekenstalletjes mee. Het merendeel houdt niet van de computer of kan er niet mee overweg. Toch is de doelstelling dat er komend voorjaar zo’n 10.000 items de vinden zijn op de website. De techniek moet nog wat worden verbeterd, want door de media-aandacht groeide het aantal bezoekers van 200 per dag naar 1500 per dag met als gevolg dat de website er regelmatig uit lag.

De bouquinistes van Parijs hebben nu een eigen website

Het valt niet te ontkennen dat ‘Les Bouquinistes’ kunnen bogen op een rijke geschiedenis. Een historie die teruggaat tot de 16de eeuw wanneer verkopers van reisboeken hun waar verkopen vanuit lederen tassen hangend op hun borst of vanaf tafels opgesteld in de straat.  In 1620 waren er zo'n 80 officiële bouquinistes, vooral langs en op de Pont Neuf. Maar het was niet eerder dan in 1859 dat de stad Parijs concessies uitgaf voor plekken op de borstweringen van de Seine waar de bekende boekenkisten begonnen te verschijnen.  De term "bouquiniste" wordt voor het eerst weergegeven in het woordenboek van de Académie Française in 1789.

De  bouquinistes van Parijs zijn boekhandelaren in gebruikte en antiquarische boeken, die zich met hun handel vestigden langs grote delen van de oevers van de Seine: Op de rechteroever van de Pont Marie tot aan de Quai du Louvre, en op de linkeroever van de Quai de la Tournelle tot aan de  Quai Voltaire.  In een gebied dat inmiddels tot Unesco World Heritage Site is verklaard maken ruim 240 bouquinistes gebruik van 900 groene boekenkisten. Zij huisvesten meer dan 300.000 oude boeken, een zeer groot aantal bijzondere  tijdschriften, oude affiches, zeldzame strips maar ook ansichtkaarten. De Seine wordt omschreven als de enige rivier in de wereld die stroomt tussen twee "boekenplanken". Naast boekhandelaar zijn deze gepassioneerde mannen en vrouwen in de eerste plaats getuigen van het Parijs van vroeger en nu. Zij vormen een groot cultureel lint langs de Seinekaden, in de schaduw van grote Parijse monumenten zoals de Notre-Dame.

Ruim 240 bouquinistes gebruik van 900 groene boekenkisten

De kisten, gebruikt door de boekverkopers, zijn streng gereglementeerd en moeten voldoen aan de volgende, door de gemeente wettelijk goed-gekeurde maatvoeringen: lengte; 2 meter, breedte; 0,75 meter, hoogte: aan de kant van de Seine; 0,6 meter en aan de walkant; 0,35 meter (deze afmetingen zijn voor de gesloten kisten inclusief deksel). Tijdens het gebruik, mag de bovenste rand van het geopende venster, niet hoger zijn dan 2,1 meter boven de grond. Elke bouquiniste krijgt de beschikking over vier kisten, met een gezamenlijk lengte van 8,6 meter. De huur wordt slechts betaald voor de steen waarop de kisten rusten (minder dan €100 per jaar). De meest begeerde plekken worden toegekend op basis van anciënniteit. Onderhoudskosten, met inbegrip van de vereiste "vert wagon" verf, de specifieke groene kleur van de oude treinstellen,  komen voor rekening van de bouquinistes. Zij moeten tenminste vier dagen per week open zijn. Nog steeds is de wachtlijst om je te vestigen als een van de Parijse, 240 bouquinistes, ruim acht jaar.

Dit beeld zullen we mede door de Corona lange tijd gaan missen

Maar in de afgelopen jaren werden de bouqinistes steeds meer geconfronteerd met een veranderende markt. Terwijl jonge mensen steeds meer zijn geïnteresseerd in televisie of internet, bestellen serieuze verzamelaars van zeldzame boeken hun boeken vaker bij online boekwinkels of op eBay. Noodgedwongen werd er meer en meer afgestapt van de traditionele handel in tweedehands boeken. Goedkope souvenirs deden de klassieke boekwerken van Rousseau en Molière vervagen. Geïrriteerd door de toename  van plastic Eiffeltorens en koelkastmagneten met Parijse thema's heeft de Parijse gemeenteraad besloten dat slechts één van de vier kisten mag worden besteed aan de verkoop van souvenirs.  Deze overijverige inmenging van de Parijse autoriteiten wekte grote irritatie bij de bouquinistes, die aangeven niet meer te kunnen leven van de verkoop van uitsluitend tweedehandsboeken. Maar het stadhuis bleef onverbiddelijk. De bouquinistes krijgen hun standplaats vrijwel gratis en daarom hebben ze de plicht zich te houden aan de regels en het behoud, van een reeds lang bestaande culturele traditie.  "De gemeenteraad van Parijs is niet geïnteresseerd in het uitdelen van gratis percelen voor mensen die souvenirs willen verkopen die gemaakt zijn in China voor Chinese toeristen op vakantie in Parijs," zei de locoburgemeester belast met handel en ambachten. "De bouquinistes  maken deel uit van het culturele en commerciële erfgoed, een van de schatten van de stad, het is normaal dat wij dit willen veiligstellen", aldus vertelde ze het persbureau Reuters in een interview. Met hun 900 'dozen' en hun 300.000 boeken, oude of hedendaagse, bieden de boekhandelaren een meer dan 3 kilometer lange culturele wandeling langs de kades van de Seine. De boekhandelaren zijn normaliter enkele dagen per week open van 11.30 uur tot zonsondergang, tot de komst van het Corona virus.

Hopelijk liggen deze boeken klaar voor verzending via de website

Met zijn initiatief hoopt David Nosek de ‘boekenplanken’ van Parijs van de ondergang te redden. En toegegeven, zij horen net zo bij het beeld van Parijs als de Eifeltoren. Mijn persoonlijke ontdekkingen waren; een reisgids uit 1911 uitgegeven door Karl Bædeker "Paris et ses Environs - manuel du voyageur" en het wonderschone fotoboekje van Jan Brusse en Cas Oorthuys uit 1951; "Bonjour Paris, Bonsoir Paris et Au revoir Paris. En met deze woorden en een bedankje aan Eveline Bijlsma, sluit ik graag deze blog.

Er zit voorlopig even niets anders op dan wachten op de volgende klant