Chez nous en Gascogne

Ik woon in een klein dorpje in de Gers, waar sommige oude gebruiken nog in ere worden gehouden. Ik doel hier op "Le pelle-porc", hoe zal ik het netjes zeggen: het heengaan van een varken dat gedurende bijna 1 jaar goede verzorging. Ik kom daar zo op terug. 

De fotograaf uit een naburig stadje volgt dit gebruik al 25 jaar en heeft een prachtig fotoboek  uitgebracht (Jour de pèlère Cyrille Vidal). Mijn buren hebben goed voor mij gezorgd tijdens mijn ziek zijn. Tel een en ander op en ik had een mooie attentie voor hen met Kerst. 

Andere buren, nu hoogbejaard en samen bijna twee eeuwen ouden, bleken tot 5 jaar geleden ook hun "varken" te hebben gehad. Ik heb hen ook met Kerst een fotoboek gegeven. "C'est notre vie en belles photos, Peter" om vervolgens twee uur prachtige verhalen, ook over vorige bewoners van mijn huis, te horen. De buurman ging vervolgens naar zijn slaapkamer om een boek van zijn nachtkastje te halen. Ik kreeg zijn lievelingsboek mee: Chez Nous en Gascogne, geschreven door Joseph de Pesquidoux. Deze Academicien scheef in 1918 en 1922 twee boeken over zijn geboortestreek. Opnieuw uitgegeven door Plon in 1981. Met wat zoekwerk nog te verkrijgen.

De schrijver geeft in korte hoofdstukken, die de maanden van het jaar volgen,  gebruiken weer, beschrijft de jacht op van alles en nog wat en bijvoordeeld in detail het werk van de klompenmaker. In het laatste geval van het zagen van de boom, het laten drogen, eerste bewerking en de afwerking. 

De hoofdstukken over de dieren, zoals het varken, de mol of de wilde bijen zijn bijna hilarisch. De schrijver kruipt in de huid van het dier. Ik neem als voorbeeld een kort fragment van het varken, dat los rond mag scharrelen in het bos bij de boerderij en een everzwijn tegenkomt:

- Wie ben jij, waar ga je naar toe?

- Ik ben het varken van Lastapis. Ik ben op weg naar huis.

- Wat ben jij dik!

-Ja, ik eet nu lekker eikels, maar thuis krijg ik nog veel meer lekkers.

- Ze lopen samen een stukje verder en plotseling ziet het zwijn dat het varken een ring door zijn neus heeft.

- is dat in de mode?

- nee, dat is omdat ik niet alles mag eten.

Dit soort fragmenten maken het lezen over het einde van het varken en ook de jacht op vogels, de blerot (das) iets gemakkelijker. Ik merk dat ik een Nederlands stadsmens ben en niet gewend aan dergelijke taferelen. Grote delen van het boek gaan over het harde leven destijds. Dat had hij goed gezien. De foto hieronder laat zien met hoeveel kracht je de zware klei moest bewerken. Zes runderen voor een kleine ploeg...

Diegenen die gemakkelijk Frans lezen en geïnteresseerd zijn in volksgebruiken kunnen genieten van de prachtige beschrijvingen, vol kleur, geuren en de dus liefde voor zijn geboortestreek. Mijn eigen huis maakte overigens deel uit van het familiebezit van de familie Pesquidoux. 

Ik voeg nog wat foto's toe, destijds vrij uniek in een dergelijk boek.