Boulogne-Billancourt, stad van kunst en geschiedenis

Ik ben op weg naar een juweeltje in Boulogne Billancourt. Vanuit mijn vaste stek in het 19^e arrondissement een hele trip dwars door Parijs, van noord naar zuid. Dankzij de ideale metrolijn 7 heb ik de keuze uit twee metrolijnen: lijn 9 die loopt van Mairie de Montreuil naar Pont de Sèvres of lijn 10 die loopt van Gare d’Austerlitz naar Boulogne – Pont de Saint-Cloud. Ik besluit voor lijn 9 te kiezen, overstappen in het centrum bij Chaussée d’Antin-La Fayette. In totaal doe ik 27 metrostations aan om vervolgens uit te stappen bij het metrostation Marcel Sembat, doctor in de rechten, advocaat bij het hof van beroep van Parijs. Marcel Sembat was ook journalist en gerechtelijk columnist voor La République Française , de krant van Léon Gambetta . Aan lijn 9 werd begonnen in 1922 en pas in 1937 lag er onder de grond een metrolijn van 19,6 kilometer. 

Boulogne-Billancourt is een van de westelijke buitenwijken van Parijs, een sub prefectuur van het departement Hauts-de-Seine op de rechteroever van de Seine. Het was vroeger een belangrijke industriële site, maar is met succes omgevormd tot zakelijke dienstverlening en is nu de thuisbasis van grote bedrijven, maar ook een stad van kunst en geschiedenis. Met zijn 3 grote buren: de Seine, Parijs en het Bois de Boulogne trekt de voorstad jonge werkende mensen en hun gezinnen aan dankzij haar dynamiek.

Boulogne-Billancourt, stad van kunst en geschiedenis

Het was aan het begin van de 14e eeuw, met de bouw van de kerk de Notre-Dame de Boulogne la petite, dat het dorp Menuls-lès-Saint-Cloud, een gehucht van houthakkers, de naam Boulogne-la-Petite aannam. Een echt plattelandsdorp dat zich uitstrekte over het voormalige grondgebied van de heerlijkheden Saint-Cloud en Auteuil en verbonden door een veerboot met de stad Parijs. De aanleg van een verharde weg in 1660, in opdracht van Lodewijk XIV, nu de avenue Jean-Baptiste-Clément, maakte van Boulogne een pleisterplaats, waar de hovelingen van Saint-Cloud en Versailles hun kostbare linnengoed toevertrouwde aan de traditionele wasvrouwen van de kloosters. De naam veranderde vervolgens in Boulogne-sur-Seine. De stad zal deze naam behouden tot 1926 om daarna de naam Boulogne-Billancourt aan te nemen. Op het tegelijkertijd verworven eiland werd in 1794 een leerlooierij gevestigd door Armand Seguin, een chemicus , zakenman, industrieel en zelfs bankier. Al in 1796 had hij fortuin gemaakt als de belangrijkste leverancier van leer aan de revolutionaire legers en vervolgens aan het rijk; de fabriek verwerkte meer dan 100.000 huiden per jaar. Het eiland kreeg later ook zijn naam Ïle Seguin. Boulogne diende als een tweede thuis, zowel discreet als modieus, voor ondernemers verrijkt met geld van de nationale activa maar ook met grote namen uit de financiële wereld of politiek: Cambacérès (hertog van Parma, Frans staatsman en jurist), Mollien (een Franse financier) en Rothschild (bankier). Veel later, in 1925, zal het eiland worden geïndustrialiseerd door de autofabrikant Renault die er een gigantische fabriek liet bouwen.

Deze voorstad van Parijs staat vol met (architectonische) juweeltjes uit de jaren '30 van de vorige eeuw

De voorstad vertoont vandaag nog steeds contrasten tussen Haussmann-woonwijken in het noorden en meer architectonische juweeltjes in het zuiden, waaronder vele schatten. Prachtige huizen van de hand van beroemde architecten waaronder Mallet-Stevens, Le Corbusier, Faure-Dujarric, Niermans, Pingusson,  en vele anderen. Door de verschillende wijken kun jij als liefhebber van culturele uitstapjes vele monumenten ontdekken, zoals de kerk Notre-Dame des Menus, het stadhuis ontworpen door Tony Garnier, ingehuldigd in 1934, het museum uit de jaren 1930, het Albert-Kahn-museum met zijn prachtige tuinen, De Bibliothèque Marmottan, die in 1932 werd nagelaten aan de Académie des beaux-arts door de oprichter Paul Marmottan. het Musée Paul Belmondo, het Parc Edmond-de-Rothschild aan de zuidpunt van het Bois de Boulogne en het huidige Ïle Seguin, nu een plaats van cultuur op zich. Het profiteert van een uitzonderlijke geografische ligging tussen Boulogne-Billancourt en Sèvres, herbergt La Seine Musicale en een stichting voor hedendaagse kunst. Andere internationale projecten gewijd aan cultuur en kunst zullen er binnenkort het daglicht zien.

Het museum van de jaren 1930 is gevestigd in het Espace Landowski

Le Musée des Années Trente

In deze blog neem ik je mee naar slechts één van de juweeltjes in deze stad: Le Musée des Années Trente, het Museum van de jaren 1930 gevestigd in het Espace Landowski aan de avenue André Morizet 28, naast het prachtige stadhuis ontworpen door Tony Garnier in 1931 – 1934. Het metrostation Marcel Sembat komt rechtstreeks uit op deze avenue. Het gebouw is een schepping van architectenbureau Lobjoy Bouvier Boisseau in samenwerking met Yovan Josic, opgeleverd in 1998. Duidelijk een ode aan de architectuur van Le Corbusier en Malet-Stevens. Het herbergt tijdelijke tentoonstellingsruimtes, een amfitheater, een arthouse-bioscoop, de collecties van het museum uit de jaren dertig en het Paul Landowski-museum, een enorme mediabibliotheek, evenals ruimtes voor digitale creatie en initiatie tot multimedia. Het hart van dit gebouw vormt het schip als permanent kruispunt van ontmoetingen, ontdekkingen en regelmatig hernieuwde confrontaties.

Het beeld 'Trinité'  uit 1929 - Jean en Joël Martel

Jaro Hilbert - 'La dame en bleu', 1929 - het museum staat vol met de mooiste voorbeelden van art-deco

Het Musée des Années Trente herbergt ongeveer 800 sculpturen, 2.000 schilderijen, maar ook decoratieve voorwerpen zoals meubels, keramiek en ook maquettes van herenhuizen en gebouwen uit de jaren dertig gegroepeerd op 3.000 m² en verdeeld over vier etages. Deze collecties benadrukken de kenmerken van de esthetische wereld van de jaren dertig: een terugkeer naar realisme en classicisme. Zeldzame werken van Bernard Boutet de Monvel, Alfred Courmes, Maurice Denis, Georges Desvallières, Amédée La Patelière, Eugène Poughéon, Henry de Waroquier, Joseph Bernard, Marius de Buzon en Tamara de Lempicka en Paul Landowski. De collecties van de beeldhouwer Paul Landowski (1875-1961), die sinds september 2017 in de Espace Landowski zijn ondergebracht, werden in 1982 door zijn erfgenamen geschonken aan de stad Boulogne-Billancourt. De kunstenaar staat bekend als de auteur van het standbeeld van Christus van Corcovado uit Rio de Janeiro.

Anne Carlu 'Diane chasseresse', 1927 - Tempera sur isorel

Het Musée des Années Trente herbergt decoratieve voorwerpen zoals meubels, keramiek

'Clown', 1930 - Jean Lambert-Rucki / 'Paravent', 1930 - Louis Barillet, Jacques Le Chevallier

Een lift brengt je naar de start van de permanente tentoonstelling op de vierde etage van het gebouw, die geheel gewijd is aan zijn gehele oeuvre. De tentoongestelde sculpturen zijn representatief voor het werk van Paul Landowski. Het kleine beeldhouwwerk weerspiegelt zijn intieme kunst. De modellen tonen de omvang van zijn monumentale werk, vooral aanwezig in Parijs (Jardins des Tuileries, het Panthéon, Trocadéro, Invalides, enz.). De muren van de Tempel van de Mens geven de dimensie aan van een groot project, een niet-gerealiseerde droom, die de geschiedenis van de mensheid in bas-reliëf en in het rond beschrijft. Vier volledig gebeeldhouwde muren die het verhaal van de mensheid vertellen. Landowski presenteerde zijn plannen in 1925 op de Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes. Helaas bleef de tempel een prachtige utopie en dit falen werd pijnlijk gevoeld door de beeldhouwer.

De nooit uitgevoerde 'Tempel van de Mens' 1925 - Paul Landowski

Voorstudie van 'La Nature 'Eternelle', 1943 - nu te bewonderen in het colombarium van het cimetière du Père Lachaise - Paul Landowski

Landowski werd geboren in 1875 in Parijs als zoon van een Poolse immigrant, die naar Frankrijk was gevlucht tijdens de Januariopstand (1863-1865). Hij studeerde aan de Académie Jullian waar hij les kreeg van Jules Lefebvre en aan de École nationale supérieure des beaux-arts. Lefebvre een geleerd schilder en veeleisende professor aan wie Paul zijn bijzondere beheersing van portretten en naakte te danken heeft. Tegelijkertijd werd hij door professor Faraboeuf geïnstrueerd om anatomische platen te tekenen die hij gebruikte voor zijn colleges aan de medische faculteit. Zo verwierf Landowski een uiterst nauwkeurige kennis van de anatomie, die in zijn ogen altijd het fundament zou vormen van zijn beeldhouwkunst. De honneurs beginnen vroeg voor Landowski. In 1900, hij was toen pas 25 jaar, ontvangt hij de Prix de Rome voor zijn beeldhouwkunst, wat hem vier jaar oplevert in de Villa Medici waar hij het oude Italië ontdekt en de Renaissance. Door zijn succes kreeg Landowski te maken met meerdere grote openbare opdrachten zoals de zonen van Kaïn, aangekocht door de staat en nu te zien in de tuinen van de Tuilerieën. Hij stierf in zijn huis in Boulogne-Billancourt op 31 maart 1961, op vijfentachtigjarige leeftijd.

'La France' 1919 - het monument werd ingehuldigd in 1935 - Paul Landowski

Een kleine kopie van 'Christus de Verlosser' te zien in Rio de Janeiro - Het origineel is 38 meter hoog en staat op de 710 meter hoge berg Corcovado, 1931 - Paul Landowski - Het gezicht van het beeld werd uitgevoerd door de Roemeense beeldhouwer Gheorghe Leonida

'Nocturne', 1926 - onderdeel van het graf van de componist Gabriel Fauré - Paul Landowski

Op de andere etages krijg je topstukken te zien van fascinerende art deco-stijl. De art deco stijl heeft enorme invloed gehad op de architectuur in en rond Parijs in de jaren ‘20 en ‘30 van de vorige eeuw. Maar wat is nu precies het verschil tussen art nouveau en art deco? Veel mensen vragen zich dat af, en zelfs kunstkenners vergissen zich nog wel eens. En toch kunnen de twee stijlen als dag en nacht van elkaar verschillen. Sterker nog, de ene stijl komt zelfs uit de andere voort. Art nouveau ontstond aan het eind van de 19e eeuw en duurde voort tot het begin van de 20e eeuw. Het is de stijl van de Franse Belle Epoque, met veel kleuren, glas in loodramen en rijkelijk gedecoreerd met zwierige lijnen geïnspireerd op natuurlijke vormen zoals bloemen en planten. De eerder genoemde architecten; Le Corbusier, Mallet-Stevens, Faure-Dujarric, Niermans, Pingusson die in dezelfde stijl bouwden hadden hun werkterrein niet alleen in het 16e arrondissement maar ook in Boulogne-Billancourt. Bij de plaatselijk VVV kun je een brochure halen met daarin wandelroutes langs architectonisch interessante huizen. Je kunt ook op deze link klikken.

Mannequin hoofden van het warenhuis Siegel, 1925 - René Herbst en Pierre Petit

'Instruments de musique of Pastorale' 1923 - Jaques Lipchitz

Zoals je aan de foto’s kunt zien is een bezoek aan het Musée des Années Trente absoluut de moeite waard.

 Het bezoek aan het museum van de jaren '30 brengt een extra bonus met zich mee 

Bonus

Voor dezelfde entree van slechts € 7 kun je nog tot en met 10 juli 2022 de fraai vormgegeven tentoonstelling bekijken over Jean Gabin. Icoon van de Franse cinema, mythe van de 20e eeuw, danser en oorlogsheld, Jean-Alexis Moncorgé, alias Gabin, belichaamde Frankrijk meer dan enige andere acteur. Dit retrospectief vertelt  over zijn jeugd in de naoorlogse hoogconjunctuur, van zijn familie in Boulogne-Billancourt, van zijn debuut op het podium tot zijn legendarische rollen, tot de beroemde studio's waar hij het record heeft voor opgenomen films. Tussen 1931 en zijn dood in 1976 maakte Gabin meer dan 90 films en kreeg meerdere prijzen voor zijn werk.

 Gabin speelde in meer dan 90 films

TIP

Lunch op het terras van het mythische Piscine Molitor, een prachtig art deco zwembadcomplex uit 1929. Ooit de locatie van avantgarde pool-parties, vandaag de dag een uniek vijfsterren hotel van de keten M-Gallery (onderdeel van de Accor groep) genaamd Hotel Molitor Paris. Een luxe hotel met 124 kamers en suites, een restaurant, dakterras en een spa van Clarins. Klassiek van buiten, modern en artistiek van binnen – met diverse verwijzingen naar het graffiti-verleden. De mosterdgele en kobaltblauwe façade, de mozaïeken op de vloer en de lange rijen badhokjes rond het water zien er uit als een filmdecor. Mede dankzij de spectaculaire opening in 1929 door niemand minder dan olympisch zwemkampioen Johnny Weismuller (bekend en wereldberoemd door zijn filmrol als Tarzan) werd Piscine Molitor al snel the place-to-be in Parijs. Nog een leuk weetje; zo werd in 1946, aan de rand van dit zwembad, een revolutionair nieuw kledingstuk gepresenteerd: de bikini. Een Franse uitvinding van Louis Réard, een Franse auto-ingenieur en kledingontwerper.

Hotel Molitor Paris, 2 avenue de la porte Molitor, metrostation Porte d’Auteuil, metrolijn 10 / Exelmans lijn 9.