29 november 2024, de werkweek van onze ambassadeur

Elke maandagmorgen trappen we met het hele ambassadeteam de week af. Een sessie waarin we even kort de hoogtepunten van de komende week doornemen. Op een grote ambassade als die in Parijs wordt door de vele afdelingen aan een groot aantal projecten en evenementen gewerkt. Deze ‘kick off’ op maandag bevordert onderlinge informatie-uitwisseling en samenwerking: een collega van een andere afdeling kan waardevolle tips of contacten hebben, ook al is het niet zijn/haar project of onderwerp.

Een lekker volle week stond eraan te komen. Maar op deze maandag 25 november stonden we allereerst stil bij de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen. Wist u dat wereldwijd 1 op de 3 vrouwen in haar leven te maken krijgt met fysiek of seksueel geweld en dat er elke 10 minuten ergens in de wereld een vrouw wordt vermoord door (ex-)partners of familieleden ? Bij BZ besteedden we er jaarlijks aandacht aan met de campagne “Orange the World”. Oranje als kleur van de hoop op een einde aan dit geweld. Het proces dat nu in Frankrijk over de verkrachtingszaak “les viols de Mazan”, voedt die hoop op verandering. De manier waarop Gisèle Pélicot, uit eigen beweging, zichzelf in het middelpunt van deze rechtszaak plaatste en haar aanvallers confronteerde, zal de geschiedenis ingaan. Het heeft al geleid tot brede en nuttige debatten over de “verkrachtingscultuur” en de kwestie van toestemming.

De dag erna ontvingen we Sigrid Kaag op de ambassade, sinds januari VN-coördinator Humanitaire Hulp en Wederopbouw in Gaza. Ze is aangesteld om humanitaire hulpzendingen naar Gaza te faciliteren, coördineren, monitoren en verifiëren (wederopbouw is nog iets voor de toekomst). Zoals u weet is Sigrid Kaag vice-premier en meerdere malen minister geweest, maar heeft zij ook een lange carrière bij de Verenigde Naties in verschillende functies in het Midden-Oosten. En aan het begin van onze carrières waren we nog buren en collega’s bij de directie VN-zaken in Den Haag. Naast haar officiële gesprekken en een optreden voor studenten van ‘Sciences Po’, maakte ze tijd om de ambassadeploeg bij te praten over de dramatische humanitaire situatie in Gaza en haar taak om alle communicatiekanalen open te houden en met alle betrokken partijen te kunnen spreken. Ze benadrukte dat het in haar rol er niet om ging om vóór de ene of de andere partij in het conflict te zijn, maar om levens te redden en ooit een oplossing voor het conflict te bereiken.

Dinsdag stonden er twee elektrische Renaults 5 op de binnenplaats van de residentie. Renault en de Nederlandse bedrijven We Drive Solar en MyWheels ondertekenden samen met de gemeente Utrecht een akkoord voor de levering van 500 elektrische ‘vijfjes’ die gaan dienen als deelauto’s, maar ook als een soort enorme collectieve batterij om het elektriciteitsnet te stabiliseren. Sleutelwoord is ‘V2G’, vehicle-to-gridtechnologie. Aan de nieuwe laadpalen in Utrecht kunnen de met deze technologie uitgeruste Renaults niet alleen hun accu’s opladen, maar ook stroom terug leveren aan het net. En dat is heel interessant: doordat we in Nederland een steeds groter deel van onze elektriciteit met zon en wind opwekken, ontstaan er pieken in de elektriciteitsproductie. Die vallen zelden samen met de pieken in de consumptie, het electriciteitsgebruik. Dus moet de overtollige elektriciteit tijdelijk worden opgeslagen. En waarom zouden we daarvoor niet al die grote batterijen in elektrische auto’s gebruiken, dachten ze bij het Nederlandse bedrijf We Drive Solar. Oprichter Robin Berg en zijn collega’s en partners hebben hier jaren werk in gestopt. Dinsdag was voor hen dus een hele grote dag.

De V2G-technologie helpt om het electriciteitsnet te stabiliseren, maar kan op den duur ook voor autobezitters een mooi voordeel (tot wel 1500 euro per jaar, denkt men nu) opleveren, want ze kunnen de accu vullen als de stroomprijs laag is, en de stroom aan het net terugleveren als de vraag groot is en de prijs omhoog gaat. Een mooi voorbeeld van baanbrekende innovatieve Frans-Nederlandse samenwerking.

Bijna symbolisch was de aanwezigheid van Han ten Broeke, voorzitter van de BOVAG en in die rol een voorvechter van elektrisch rijden en innovatieve oplossingen. Vanaf dit weekend heeft hij een nieuwe baan: hij wordt de kabinetschef van eurocommissaris Wopke Hoekstra, verantwoordelijk voor klimaatbeleid. Nuttig om hem over die nieuwe rol te spreken, en leuk om de draad weer op te pakken, we hadden in Den Haag veel met elkaar te maken toen hij Kamerlid was.

Halverwege de week was Ruben Brekelmans, onze minister van Defensie, in Parijs om zijn Franse evenknie Sébastien Lecornu te ontmoeten. Tijdens zijn bezoek kondigde onze minister aan dat Nederland, samen met 5 andere Europese partners, ook wil deelnemen aan het Franse initiatief (ELSA) om in Europa langeafstandsraketten te ontwikkelen. Zo kunnen we onze krachten bundelen om de Russische agressie af te schrikken. Naast het bilaterale overleg nam Brekelmans ook deel aan een rondetafelgesprek op de residentie, samen met vertegenwoordigers van Franse bedrijven, denktanks en Defensie. Hier werd vooral gesproken over de innovatie en productie die nodig zijn om Europa veilig te houden. En over concrete belemmeringen die we hiervoor moeten doorbreken.

In het verlengde hiervan kwam Eeuwke Faber, speciaal gezant Sancties, naar Parijs. Als we echt een probleem hebben met een ander land, bijvoorbeeld omdat het kernwapens ontwikkelt, mensenrechten schendt of een ander land bedreigt of aanvalt, zijn sancties (handelsbeperkingen, opschorten visumrechten, etc.) soms nodig. Alleen woorden zijn dan niet genoeg, maar we gaan ook niet meteen oorlog voeren. Sinds het begin van de grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland heeft de EU ongekende sancties tegen Rusland opgelegd. Sancties hebben echter ook voor de landen die ze opleggen een prijs: bedrijven missen handelskansen, vrijheden worden ingeperkt. En er kan een sterke verleiding ontstaan om sancties te ontduiken. De vormgeving van die sancties komt dus heel nauw, net als de handhaving van de naleving ervan. Buitengewoon nuttig dat Eeuwke met zijn team hierover met hunFranse tegenvoeters kwam praten.

Donderdag vond één van de hoogtepunten op het gebied van Nederlands-Franse samenwerking plaats : de Erasmus-Descartes conferentie. Sinds 2002 organiseren de Franse ambassade in Nederland en de Nederlandse ambassade in Frankrijk deze jaarlijkse conferentie, om en om. Die richt zich op wetenschappelijk onderzoek en innovatie en brengt de politieke, economische en wetenschappelijke wereld van beide landen samen. Dit jaar was het thema ‘A fair energy transition for all’. Wat mij betreft een van de grootste vraagstukken van deze tijd. Beleidsmakers zijn het er grotendeels over eens dat we minder afhankelijk moeten worden van olie en gas, en daarom meer gebruik moeten maken van hernieuwbare energiebronnen en kernenergie (al is daar wat meer discussie over). Dat is nodig om de CO2-uitstoot te verminderen, maar ook om te zorgen dat we in Europa minder aangewezen zijn op import van olie en gas. Maar zo’n overgang is niet pijnloos. Er zijn in het begin forse investeringen nodig, de lusten en de lasten zijn vaak ongelijk verdeelt, en bijvoorbeeld windmolens ontsieren het landschap en verstoren de zee. Bij de Erasmus Descartes Conferentie werd vanuit verschillende invalshoeken nagedacht over hoe je die energietransitie eerlijk laat plaatsvinden, hoe je de zorgen en de verlangens van de bevolking meeweegt en welke technisch ontwikkelingen kunnen helpen.

Donderdagavond was ik uitgenodigd bij de jaarlijkse Cleveringalezing, die dit keer werd gehouden in Brasserie Mollard. Op 26 november 1940 hield de Leidse hoogleraar Cleveringa een vlammende protestrede tegen het door de Duitse bezetter afgedwongen ontslag van zijn joodse collega. Zijn toespraak werd ook op de andere universiteiten verspreid. Dit kwam hem duur te staan, Cleveringa werd opgepakt en vastgezet tot het einde van de oorlog. Om zijn moedige optreden te herdenken, worden ieder jaar met steun van het Leidse Universiteitsfonds in de laatste week van november wereldwijd een vijftigtal lezingen georganiseerd. In Parijs werd dit jaar de lezing gehouden door professor Jan Aart Scholte, die sprak over ‘Trump, de geopolitiek en de toekomst van de globalisering’, het zal u niet verbazen dat ik dat een boeiend onderwerp vond. Het was ook een plezier weer een forse groep Franse Nederlanders te ontmoeten.

Als je dan vier dagen van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat in touw bent geweest, is het heel welkom dat er op vrijdag niet al te veel afspraken buiten de deur gepland zijn. Zo heb ik weer met een paar collega’s kunnen bijpraten, wat interne kwesties kunnen regelen, verslagen kunnen maken en afspraken kunnen maken voor de komende weken. December ziet er veelbelovend uit. Nu eerst een romantisch winterweekend in Parijs, met mijn eigen vrouw, wie zou dat niet willen. Prettig weekeinde!

Jan Versteeg