15 februari 2025, de werkweek van onze ambassadeur

Door de ambassade werd ik verzocht om de wekelijkse updates van onze ambassadeur in Frankrijk; Jan Versteeg, onder uw aandacht te brengen. Aan dat verzoek kom ik graag tegemoet, de verslagen van onze ambassadeur zijn informatief voor Nederlanders in Frankrijk en prettig leesbaar.

Veel leesplezier!

Van AI tot AN

Zoals u ongetwijfeld heeft gemerkt, stond het begin van de week in het teken van AI, oftewel Articial Intelligence (wat de Fransen dan natuurlijk vertalen, francophonie oblige, tot IA – Intelligence Artificielle). Net als bij de Olympische Spelen afgelopen zomer, waren de ogen wereldwijd op Frankrijk gericht, waar de ‘Sommet de Paris sur l’intelligence artificielle’ plaatsvond. Onder de vele komende- en gaande delegaties bevonden zich natuurlijk ook onze Nederlandse ministers. Premier Schoof moest helaas verstek laten gaan, maar vanaf zondag jl. hadden we Zsolt Szabó op bezoek, de Staatssecretaris voor Digitalisering en Koninkrijksrelaties (Haagse afkorting: StasBZK). Vaak is zo’n grote top hét moment voor bewindspersonen om te kunnen spreken met hun evenknieën, zo kunnen ze in korte tijd een kleine tour du monde maken. Maar de hoofdmoot van het bezoek bestond uiteraard uit allerlei sessies rondom AI. Vanaf maandag kwam ook Dirk Beljaarts daarvoor naar Parijs, onze minister van Economische Zaken.

Kunstmatige intelligentie is een hot item. Zij biedt enorme kansen voor onze economie en samenleving. AI wordt gebruikt voor allerlei toepassingen zoals het genereren van teksten, beelden, opstellen van analyses en wat dies meer zij. Er zijn ook risico’s aan, zoals cybercriminaliteit, fake news, inbreuk op privacy en fraude. Dat geldt des te meer als AI ook een rol gaat spelen bij het nemen van beslissingen, zeker op terreinen als defensie of rechtspraak.

Deze top was dus een belangrijk moment om samen met toonaangevende landen, bedrijven, wetenschappers en maatschappelijke organisaties de kansen te pakken en de risico’s van AI in goede banen te leiden. Op de top werd heel duidelijk dat, hoewel iedereen erkent dat er zowel kansen als risico’s zijn, forse verschillen van opvatting bestaan over wat goed beleid is. De Amerikaanse Vice-President J.D. Vance bijvoorbeeld hield, in lijn met de belangen van de grote techbedrijven uit de VS, een hard betoog tegen regulering. Veel andere landen denken juist dat goed vormgegeven regels ook kunnen helpen bij het wegnemen van de zorgen over AI, en zo bij de acceptatie door het grote publiek. Nederland onderschrijft, ook in EU-verband , de verklaring voor veilige, verantwoordelijke en mensgerichte AI die door een zestigtal landen werd onderschreven.

Op de middag na de AI-Summit organiseerde de ambassade in samenwerking met het bedrijf ASML een ronde tafel over het versterken van de Frans-Nederlandse samenwerking op het gebied van AI en investeringen in de productie van halfgeleiders in de EU, waarbij bedrijven, investeerders en onderzoeksinstellingen aanwezig waren.

Daarna was het tijd voor de officiële opening van het Nederlands-Frans Economisch Jaar door minister Beljaarts en zijn collega Eric Lombard samen met de Nederlandse en Franse werkgeversorganisaties, MEDEF voorzitter Patrick Martin en VNO-NCW vice-voorzitter Theo Henrar (ook voorzitter van FME, de werkgevers in de technologische industrie). En met een groot aantal toonaangevende Franse en Nederlandse bedrijven, want zij zijn natuurlijk de hoofdrolspelers.

Frankrijk en Nederland zijn belangrijke economische partners, met een handelsvolume van €96 miljard euro. De Nederlandse export naar Frankrijk is met ruim 60 mrd duidelijk groter dan die naar de China (25 mrd) of zelfs de VS (50 mrd). Nederland is de 4e grootste buitenlandse investeerder in Frankrijk (€101 miljard aan directe buitenlandse investeringen in 2023), terwijl Frankrijk de 2e grootste buitenlandse investeerder in Nederland is (€195 miljard aan directe buitenlandse investeringen in 2022).

Bij het bezoek van president Emmanuel Macron aan Nederland in 2023, hebben beide regeringen besloten om van 2025 het tweede FR-NL Economisch Jaar te maken, tien jaar na de eerste editie in 2015. Gedurende het hele jaar zullen we de samenwerking bevorderen in sectoren als Key Technologies (halfgeleiders, Quantum & Cyber), Aerospace, Energy, agrofood en start-ups. Na het Olympische jaar 2024, gaan we ons in 2025 opnieuw niet vervelen.

Op woensdag en donderdag begeleidde ik onze minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Eppo Bruins. Zijn bezoek stond in het teken van onze samenwerking op het terrein van hoger onderwijs en wetenschap. Met zijn Franse collega op het terrein van hoger onderwijs en onderzoek, minister Philippe Baptiste besprak hij de Frans-Nederlandse samenwerking op het terrein van kennisveiligheid, gezamenlijke onderzoeksfaciliteiten zoals de Einstein Telescoop en uitwisseling van studenten en onderzoekers. Nederland wil graag samen met België en Noordrijn-Westfalen een derde generatie zwaartekrachtgolfdetector bouwen in de Euregio Maas-Rijn, de Einstein Telescoop. Frankrijk is al heel lang een voorloper op dit onderzoeksterrein. We gingen daarom ook naar het IJCLab van de Saclay Universiteit ten zuiden van Parijs. Ik moet toegeven dat ik af en toe inhoudelijk even afhaakte bij de enthousiaste discussies tussen minister Bruins (zelf kernfysicus) en de onderzoekers. Wat wel bleef hangen is dat dit type telescoop niet alleen nieuwe inzichten kan opleveren over de oorsprong en de grenzen van het heelal, maar ons bovendien heel veel nieuwe kennis en technologie kan opleveren die ook op allerlei andere terreinen toepasbaar is.

Het tweede hoofdthema van zijn bezoek was cultuur. Zo ontmoette hij de charismatische, ofschoon nu door verkoudheid wat matte, minister van Cultuur Rachida Dati. En we bezochten we het Van Doesburghuis in Meudon, even buiten Parijs dat na een ingrijpende opknapbeurt weer strak in de verf (wit, zwart, rood, blauw, geel) staat. De veelzijdige kunstenaar Theo van Doesburg was samen met Mondriaan en Rietveld een van de voorlieden van De Stijl. Het huis dat hij rond 1930 in Meudon bouwde was zo modern dat het bijna honderd jaar later nog een inspiratiebron voor architecten is. Sinds de jaren tachtig fungeert het Van Doesburghuis als kunstenaarsresidentie, waar intussen al ruim 70 kunstenaars, schrijvers, musici en vormgevers nieuw werk konden creëren, onderzoek doen en hun netwerk in Parijs uitbreiden. Dichter Babeth Fochind verblijft er deze maanden en vertelde vol vuur over de inspiratie die dit bijzondere huis voor haar werk oplevert. Heel bijzonder dat er in deze roerige tijden toch nog ruimte is voor poëzie en verstilling.

Even iets heel anders. De toenadering tussen de Franse en de Nederlandse zakenwereld leidt ertoe dat er ook steeds meer Franse managers bij Nederlandse bedrijven worden aangesteld. Bij ondernemingen als Akzo Nobel, ASML, Heineken, Signify zitten nu Fransen in het bestuur. Deze week sprak ik met een belangrijke nieuwkomer, Marguerite Bérard, binnenkort bestuursvoorzitter van ABN Amro. Ze is al begonnen Nederlands te leren, bij ‘de nonnen’, het taleninstituut Regina Coeli in Vught. We hebben het ontbijtgesprek nog maar even in het Frans gevoerd, maar de begroeting in het Nederlands belooft veel voor de toekomst. Met mevrouw Bérard kiest ABN Amro voor een dynamische bestuursvoorzitter die niet alleen het bankiersvak door en door kent, maar ook goed is in de overheidscontacten en een internationale blik heeft.

Van alle andere boeiende ontmoetingen van deze week, wilde ik er nog eentje uitlichten. Bij mijn Belgische collega lunchten we met Alain Duhamel (1940), de beroemde politiek journalist en chroniqueur. Hij werd altijd gevraagd om de grote interviews met Franse presidenten of premiers ministres te houden. Zijn politieke belangstelling begon toen Charles de Gaulle opnieuw president werd (1958!), maar hij is nog helemaal thuis in de machinekamer van de Franse politiek. Heel interessant om te kunnen spreken met iemand die de huidige politiek in een historisch perspectief kan plaatsen.

Ik sloot mijn week gisteravond af in ons Atelier Néerlandais (AN), dat na vele jaren aan de Rue de Lille moest verhuizen en waarvoor we na lang speuren een prachtige nieuwe plek vonden aan de Avenue Victoria, pal in het centrum van Parijs. En hoewel het Atelier al een paar maanden in bedrijf is, mocht ik het nu dan toch officieel heropenen in aanwezigheid van veel van de leden (kunstenaars, ontwerpers, creatieve bedrijven) die het Atelier gebruiken om zich in Parijs te presenteren. Toen ik de nieuwe ruimte voor de eerste keer zag was deze voorzien van paarsblauwe betimmering en was de sous-sol een spelonk met nog de sporen van de bekende meubelwinkel die hier vroeger zat. Nu hebben we hier een prachtige lichte ruimte die zich perfect leent voor het uitdragen van wat Nederland aan creatief ondernemerschap te bieden heeft. Een leuke verrassing was dat ook oud-minister van OCW Robbert Dijkgraaf met zijn vrouw, de schrijfster Pia de Jong, kwam binnenwandelen. Ze waren privé in Parijs en wilden deze feestelijke gelegenheid niet missen.

Een gevarieerde week, die ik dit weekend nog een beetje ga herkauwen. Tot volgende week!

Jan Versteeg