11 november: la fin de la grande guerre

Slechts 10 onafhankelijke landen waren in oorlog in de zomer van 1914, andere volgen in 1915 (Italië) en de VS in 2017. Zij vertegenwoordigden 800 miljoen inwoners, de helft van de wereldbevolking destijds.

Slechts 20 landen bleven neutraal, vooral in Latijns-Amerika en Noord-Europa, waaronder Nederland.

-70 miljoen soldaten

Quelque 20 millions d'hommes sont mobilisés par les belligérants au début de la guerre en 1914, mais ce chiffre va croître régulièrement, pour arriver à un total de 70 millions sur 

In de grafiek zijn de landen van de drievoudige alliantie (Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland) weergegeven in het blauw. De VS zijn te hulp geschoten in april 2017. De revolutie van 1917 zorgde ervoor dat de Russen zich terugtrokken, nadat de Bolsjewieken een overeenkomst tekenden met de centrale Rijken (overeenkomst van Brest-Litovsk). De cijfers van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn inclusief ca 2 miljoen mannen uit de koloniën, waarvan 600.000 uit Afrika (Frankrijk) en velen uit India voor het VK. In het rood de midden Europese keizerrijken. Ook hier een Alliantie van drie (Duitland en Oostenrijk-Hongarije en Italië). Bij het uitbreken van de oorlog besloot Italië neutraal te blijven en sloot zich later aan bij de Alliantie (blauw) vanaf 1915. Het Ottomaanse rijk sloot zich na een paar maanden oorlog aan bij de Midden-Europese keizerlijke.

- 10 miljoen soldaten gedood.

Het conflict kent in totaal 10 miljoen doden en 20 miljoen gewonde soldaten

Proportioneel heeft Servië de meest afschuwelijke verliezen geleden: 130.000 doden en 135.000 gewonden, ofwel driekwart van het kleine leger werd getroffen.

De meest bekende veldslagen van Verdun en de Somme in 1916 maakten 770.000 resp. 1.200.000 slachtoffers (dood, gewond of verdwenen, aan beide zijden). Maar het begin van de oorlog, op 22 augustus 1914, werd de dag met de meeste doden ooit in de geschiedenis van het Franse leger: 27.000 mannen kwamen om.

70% van de doden en gewonden werden veroorzaakt door de artillerie. In Frankrijk, het grootste slagveld, werd 3 miljoen HA ongeschikt verklaard vanwege de aanwezigheid van munitie, maar ook door het enorme aantal dode mensen en dieren (vooral paarden). 5 à 6 miljoen mannen werden zwaar verminkt door de beschietingen.

Onder hen de zgn gueules cassées, de verminkte gezichten, waarvan de aanblik iedereen markeert: men telt er ca 300.000, waarvan 15.000 in Frankrijk. Het gebruik van gas, nieuw op het slagveld werd voor het eerst in 1915 gebruikt en maakte "slechts" 20.000 slachtoffers,  maar dit is stevig verankerd in het collectief geheugen.

- Miljoenen burgerslachtoffers

De oorlog in het oosten, de volksverhuizingen, de honger en de burgeroorlog in Rusland en de regionale conflicten vlak ba de oorlog maakte tussen de 5 en 10 miljoen doden, volgens de historici.  Dut cijfer is inclusief 1,2 en 1,5 Armeniërs (dus ca de helft tot tweederde van de bevolking) slachtoffer van het Ottomaanse rijk. Dit wordt overigens betwist.

Alsof het nog niet genoeg was, maakte de Spaanse griep, nog eens tientallen miljoenen slachtoffers in de hele wereld.

  -16 vredesverdragen

Na de wapenstilstand van 18 november 1918, werden 16 vredesverdragen gesloten, waaronder het al genoemde  van Brest-Litovsk tussen de Bolsjewieken en de centrale keizerrijken in maart 1918 en het Verdrag van Lausanne in juli 1923 sat een einde maakte aan het Ottomasnse rijk. 

Het voor Frankrijk belangrijkste verdrag is dat van Versailles uit juni 1919. In 440 artikelen werd beslist over Duitsland, over sancties voor de overwonnen Naties en werd de Volkenbond ( voorloper Verenigde Naties) opgericht. De grenzen binnen Europa werden grondig aangepast.