11 november: la fin de la grande guerre

Vandaag 11 november vieren vele mensen in idem landen in Europa en wereldwijd het einde van la grande guerre, de eerste wereldoorlog. Om 11 uur wordt in veel dorpen en steden een tekst van een minister gelezen en soms ook getuigenissen van lokale mannen. In het dorp waar ik woon, kwamen 7 mannen om (76 inwoners in 1914).

Ik vond een artikel met veel cijfers over deze gruwelijke periode. De wereld was minder bevolkt dan nu, hetgeen de cijfers nog indrukwekkender maakt.

Zeventig miljoen mannen (70.000.000) onder de wapens, 10 miljoen dode soldaten en tientallen miljoenen burgerdoden. Tellen was in die tijd nog moeilijker dan nu.

Sommige getallen zijn zo hoog, dat je er geen voorstelling bij kan maken. De meeste Franse doden, Poilus, vielen in augustus 1914. 27.000 doden op één dag, meer dan 18 slachtoffers per minuut.... De hoge cijfers maken het bijna onmogelijk om je voor te stellen wat er op wereldschaal gebeurde.

Bij gebrek betrouwbare bronnen uit die tijd is het moeilijk om cijfers te geven en variëren die nogal afhankelijk van de geschiedschrijver. In het artikel dat ik citeer werden cijfers gebruikt, waar de meesten het over eens zijn.

- Meer dan 70 landen in oorlog.

Dit cijfer is eigenlijk een anachronisme, want het merendeel van de landen was nog niet onafhankelijk, maar maakten nog deel uit van de zes keizerlijke of koloniale machten: Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse rijk.

Slechts 10 onafhankelijke landen waren in oorlog in de zomer van 1914, andere volgen in 1915 (Italië) en de VS in 2017. Zij vertegenwoordigden 800 miljoen inwoners, de helft van de wereldbevolking destijds.

Slechts 20 landen bleven neutraal, vooral in Latijns-Amerika en Noord-Europa, waaronder Nederland.

-70 miljoen soldaten

Men begon met 20 miljoen mannen onder de wapens in 1914, maar dit cijfers groeit (enorm) in de loop der jaren om tot 70 miljoen uit te komen over de gehele oorlog.

Quelque 20 millions d'hommes sont mobilisés par les belligérants au début de la guerre en 1914, mais ce chiffre va croître régulièrement, pour arriver à un total de 70 millions sur

In de grafiek zijn de landen van de drievoudige alliantie (Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland) weergegeven in het blauw. De VS zijn te hulp geschoten in april 2017. De revolutie van 1917 zorgde ervoor dat de Russen zich terugtrokken, nadat de Bolsjewieken een overeenkomst tekenden met de centrale Rijken (overeenkomst van Brest-Litovsk). De cijfers van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn inclusief ca 2 miljoen mannen uit de koloniën, waarvan 600.000 uit Afrika (Frankrijk) en velen uit India voor het VK. In het rood de midden Europese keizerrijken. Ook hier een Alliantie van drie (Duitland en Oostenrijk-Hongarije en Italië). Bij het uitbreken van de oorlog besloot Italië neutraal te blijven en sloot zich later aan bij de Alliantie (blauw) vanaf 1915. Het Ottomaanse rijk sloot zich na een paar maanden oorlog aan bij de Midden-Europese keizerlijke.

- 10 miljoen soldaten gedood.

Het conflict kent in totaal 10 miljoen doden en 20 miljoen gewonde soldaten

Proportioneel heeft Servië de meest afschuwelijke verliezen geleden: 130.000 doden en 135.000 gewonden, ofwel driekwart van het kleine leger werd getroffen.

De meest bekende veldslagen van Verdun en de Somme in 1916 maakten 770.000 resp. 1.200.000 slachtoffers (dood, gewond of verdwenen, aan beide zijden). Maar het begin van de oorlog, op 22 augustus 1914, werd de dag met de meeste doden ooit in de geschiedenis van het Franse leger: 27.000 mannen kwamen om.

70% van de doden en gewonden werden veroorzaakt door de artillerie. In Frankrijk, het grootste slagveld, werd 3 miljoen HA ongeschikt verklaard vanwege de aanwezigheid van munitie, maar ook door het enorme aantal dode mensen en dieren (vooral paarden). 5 à 6 miljoen mannen werden zwaar verminkt door de beschietingen.

Onder hen de zgn gueules cassées, de verminkte gezichten, waarvan de aanblik iedereen markeert: men telt er ca 300.000, waarvan 15.000 in Frankrijk. Het gebruik van gas, nieuw op het slagveld werd voor het eerst in 1915 gebruikt en maakte "slechts" 20.000 slachtoffers, maar dit is stevig verankerd in het collectief geheugen.

- Miljoenen burgerslachtoffers

De oorlog in het oosten, de volksverhuizingen, de honger en de burgeroorlog in Rusland en de regionale conflicten vlak ba de oorlog maakte tussen de 5 en 10 miljoen doden, volgens de historici. Dut cijfer is inclusief 1,2 en 1,5 Armeniërs (dus ca de helft tot tweederde van de bevolking) slachtoffer van het Ottomaanse rijk. Dit wordt overigens betwist.

Alsof het nog niet genoeg was, maakte de Spaanse griep, nog eens tientallen miljoenen slachtoffers in de hele wereld.

-16 vredesverdragen

Na de wapenstilstand van 18 november 1918, werden 16 vredesverdragen gesloten, waaronder het al genoemde van Brest-Litovsk tussen de Bolsjewieken en de centrale keizerrijken in maart 1918 en het Verdrag van Lausanne in juli 1923 sat een einde maakte aan het Ottomasnse rijk.

Het voor Frankrijk belangrijkste verdrag is dat van Versailles uit juni 1919. In 440 artikelen werd beslist over Duitsland, over sancties voor de overwonnen Naties en werd de Volkenbond ( voorloper Verenigde Naties) opgericht. De grenzen binnen Europa werden grondig aangepast.

_____________________________

☑️ Beste plaatser van dit bericht,

fijn dat je gebruik maakt van dit forum. Doe alsjeblieft mee met de discussie die volgt op je bericht! Reageer zelf op de reacties die anderen geven. Dat mag ook best een bedankje zijn.

_____________________________

Rubrieken,

Klik hieronder voor meer berichten in dezelfde rubriek.

20221111, Korte Verhalen, Kunst en Cultuur, Naslagwerk

Reactie van Peter Jan op 11 November 2022 op 12.36: Ik zie dat de twee grafieken zijn weggevallen. En krijg ze op de plek waar ik ben niet toegevoegd.

En om de reeks cijfers af te maken meld ik nog:

- 6 miljoen mensen gevangen genomen

-20 miljoen mensen leefden in 1915 onder het regime van de bezetter

- 10 miljoen vluchtelingen in heel Europa, waaronder 1,5 miljoen Wit-Russen, die vluchtten voor de bolsjewieken

- 3 miljoen weduwen en 6 kijken wezen
- 1,3 miljard kogels en granaten tijdens de hele oorlog

- 10 miljard brieven en pakjes tussen de mensen thuis en het West-front

- de kosten believen 3 tot 4 keer het nationaal product, hetgeen betekende dat alle landen geruïneerd uit de oorlog kwamen.

En nu, 2022, meer dan een eeuw later zien we opnieuw en vlakbij wapengekletter en veel meer. Tristement.

Reactie van Peter Jan op 11 November 2022 op 13.50: Alle getallen zijn groot, helaas. Destijds waren paarden nog het voornaamste vervoermiddel. De haras nationaux, de paardenstoeterijen overal in Frankrijk waren van groot belang om het leger van het juiste "materiaal" te voorzien. Paarden waren toen een soort gebruiksgoederen. En de troepen, denk aan Verdun, kanonnenvoer. Vreselijk.

Reactie van Dia op 11 November 2022 op 15.13: Er is nu een indrukwekkende film over deze periode, inclusief het einde , op Netflix. Titel: Von Westen nichts Neues, naar een boek van Erich Maria Remarque. Hij vocht zelf ook mee. Dank voor het artikel

Reactie van Van Hees, marie Anne op 11 November 2022 op 16.05: In een boek uit de jaren zestig van de vorige eeuw las ik dat op een kilometer of 5 van ons in de “ Grande Guerre” een “terrain d’ équarrissage” was. Zeg maar een plek waar destructie en deels hergebruik van de overblijfselen van de paarden en muildieren plaats vond.

Er is trouwens niets meer van terug te vinden.

Wij zitten een kilometer of dertig ten noorden van Verdun, dus dat verklaart wellicht het een en ander.

Reactie van Peter Jan op 11 November 2022 op 17.09: # Dia: de film laat de koele cijfers spreken. En dan te bedenken dat dit soort taferelen " op kleine schaal" zich vandaag de dag opnieuw afspelen. Nie wieder is ijdele hoop.

Reactie van loes Heil op 11 November 2022 op 20.25: :"Er is nu een indrukwekkende film over deze periode, inclusief het einde". Volgens de nrc; "Im Westen nichts Neues' : weinig subtiele versie van de loopgravenoorlog.

Ik heb zo'n 50 jaar geleden de beroemde; all quiet on the westernfront, de zwart/wit film van Lewis Milestone gezien. Sommige beelden vergeet je nooit.Dacht , de slagerszoon, die in lazaret bed ligt en zijn studie makkers proberen de dure laarzen in te pikken en daarmee ondekt dat zijn been geamputeerd is of de slotscène waarin Baumer een vlinder probeert te pakken ( gevonden op youtube). Staat niet in het boek van E.M. Remarque.

The Butterfly - All Quiet on the Western Front (10/10) Movie CLIP (...

Dit slot is een iconische filmbeeld geworden b.v. in geluid gebruikt door Stanley Kubrick dr. Strangelove en in beeld bij "Paths of glory."

Reactie van marielle op 11 November 2022 op 23.03: In Frankrijk wordt er op de scholen tijdens de geschiedenislessen nog altijd veel aandacht aan deze oorlog besteed. Mijn kinderen zijn alle 3 tijdens hun verblijf op het collège met hun klas naar Verdun geweest. En ik herinner mij nog dat ze zeer onder de indruk waren.

Reactie van Dia op 12 November 2022 op 9.15: In 2011 kwam er een film uit:Warhorse van Steven Spielberg. Hierin het verhaal over paarden in 1e werekdoorlog.Er is ook een theaterstuk van gemaakt . Waarin paardenpoppen speelden. Ik vond het mooi gedaan.

Reactie van Dia op 12 November 2022 op 9.23: Wij komen regelmatig in de Somme.Daar zagen we een begraafplaats van chinese arbeiders die tijdens 14-18 ingehuurd waren omdat ze experts in springstof waren( dit weet ik niet zeker). Indrukwekkend kerkhof in Noyelles sur Mer.

Reactie van El Burro Català op 12 November 2022 op 13.08: @Marielle, ik op mijn beurt herinner mij dat onze kinderenen en hun klasgenootjes bij de herdenking destijds de namen van de gevallenen van het dorp mochten opzeggen. Voor een ieder hoorbaar. En na iedere genoemde naam: "Mort pour la France".