La pierre-pause / De pauzesteen

NEDERLANDS ONDERAAN

Un tourbillon, j’ai traversé il y a deux semaines un tel tourbillon de senteurs, de formes, de matières et couleurs diverses, d’histoires et de rencontres, que la seule résistance à lui opposer… était d’y céder. Et c’est ce que j’ai fait, avec délice. Parti de la Drôme, où je venais de donner mon cours de langue et culture françaises, et en route pour Sète, où m’attendaient trois jours de balades chantées en présence posthume de l’ami Georges Brassens (Sétois d’origine), j’ai profité des quelques jours qui s’offraient à moi pour aller rendre visite à des amis en Haute-Savoie, puis en Auvergne, enfin dans la région de Montpellier. J’ai marché, humé, goûté, observé.Avec toujours cette envie de partager avec vous, à qui j’ai la semaine dernière fait faux bond – Mea Culpa. Alors, chaussons derechef les chaussures de marche: je vous emmène pour une vingtaine de kilomètres de promenade-découverte autour du Montpeloux – le mont poilu – petit volcan auvergnat. Nous traversons champs et forêts, nous longeons rivières et ruisseaux ; les paysages sont tantôt doucement vallonnés, tantôt, et soudainement, théâtraux et quasi-tragiques, dédales de roches et cascades sauvages. Et personne sur mon chemin : je peux tout à loisir laisser mon imagination galoper sur tout ce qui a pu se passer, au cours des siècles, en ces lieux singuliers. Au détour d’un chemin creux, pourtant, voici un écriteau fait de bric et de broc, qui m’interpelle : ‘Venez découvrir l’histoire singulière de la pierre-pause!’ La pierre-ponce, je connais, mais pas la pierre pause… Je décide donc de quitter le parcours fléché et m’aventure dans un chemin transversal. Et au bout d’un kilomètre, la voici, la pierre, colossale et posée là, clairement une borne, une frontière. Eh bien non: c’est tout le contraire d’une frontière, à ce que je lis sur un nouvel écriteau fait-main: ‘En 1640, lors d’une épidémie de peste, le village de Chaulme refusa d’enterrer les morts du hameau de Ferréol, qui en dépendait. C’est la commune voisine de Saillant qui les accueillit. Cette pierre servait à passer les cercueils des porteurs de Ferréol à ceux de Saillant. En reconnaissance, les habitants de Ferréol offrir une cloche à ceux qui les aidèrent au risque de leur vie.’ Ce cube de granit nous rappelle donc l’une des vertus capitales de l’être humain, vertu devenue bien rare en nos temps barbares : la solidarité. J’ai trouvé un point de repos dans mon tourbillon.

NL/ Een wervelwind, ik liep twee weken geleden door zo'n wervelwind van geuren, vormen, materies en kleuren, verhalen en ontmoetingen, dat de enige weerstand ertegen was.... om eraan toe te geven. En dat is wat ik deed, met verruking. Vanuit de Drôme, waar ik net mijn Franse taal- en cultuurcursus had gegeven, en op weg naar Sète, om drie dagen lang in de postume aanwezigheid van mijn vriend Georges Brassens (dáár geboren) te lopen en te zingen, heb ik de tussendagen gebruikt om enkele vrienden te bezoeken in Haute-Savoie, vervolgens in Auvergne, en ten slotte bij Montpellier. Ik heb gewandeld, gesnoven, geproefd en waargenomen. Met altijd het verlangen om het met u te delen, wat ik vorige week verzuimd heb - Mea Culpa. Dus, laten we onze wandelschoenen aantrekken: ik neem jullie mee voor een twintig kilometer lange ontdekkingstocht rond Montpeloux - de harige berg - een kleine vulkaan in de Auvergne. We doorkruisen velden en bossen, we volgen rivieren en beekjes; de landschappen zijn soms zacht glooiend, en plotseling theatraal en bijna tragisch: doolhoven van rotsen en wilde watervallen. En niemand op de weg: ik kan mijn verbeelding de vrije loop laten over alles wat er door de eeuwen heen op deze bijzondere plekken gebeurd zal zijn. In de bocht van een holle weg staat echter een geknutseld bord, als een roep: ‘Kom en ontdek de unieke geschiedenis van de pauzesteen (la pierre-pause)! De puimsteen (la pierre-ponce), ken ik, maar niet de pauzesteen.... Ik besluit daarom de bewegwijzerde route te verlaten en het transversaal pad in te slaan. En na een kilometer, staat inderdaad de steen, kolossaal, duidelijk een mijlpaal, een grens. Nou nee: het is juist het tegenovergestelde van een grens, kan ik op een nieuw handgemaakt bord lezen: ‘In 1640, tijdens een pestepidemie, weigerde het dorp Chaulme de doden van het gehucht Ferréol, dat ervan afhankelijk was, te begraven. Het was de naburige gemeente Saillant die hen verwelkomde. Deze steen werd gebruikt om de doodskisten van de Ferréol dragers door te geven aan die van Saillant. Als teken van dankbaarheid bieden de inwoners van Ferréol een bel aan degenen die hen met gevaar voor eigen leven hadden geholpen.’ Deze granieten kubus herinnert ons dus aan een van de essentiële deugden van de mens, een deugd die in onze barbaarse tijden zeer zeldzaam is geworden: solidariteit. Ik heb een rustpunt in mijn wervelwind gevonden.