Hedendaagse hiërogliefen

Midden januari was ik weer even terug in Parijs, wat ik noem een mooi begin van het nieuwe jaar. Mijn vierdaags verblijf begon met een ontmoeting in het Atelier Néerlandais met de Nederlandse beeldhouwer Carla Rump, net als ik lid van het Atelier Néerlandais, een platform voor Nederlands ontwerp, de kunsten en het boek: voor culturele ondernemers. Het is onderdeel van de Nederlandse ambassade in Parijs, die het in 2014 heeft opgericht en financiert.

De Nederlandse beeldhouwer Carla Rump bij haar project hedendaagse hiërogliefen in Parijs

Carla Rump noem ik een van DE MAKERS waar ik in mijn blogs regelmatig over schrijf.

DE MAKERS; zij zijn de creatieven, de mensen met ideeën, kunstenaars, dromers, en de durfals met  verbeelding, energie, ambitie en intuïtie om iets te creëren vanuit het niets. Ze brengen Parijs tot leven. Want wat zijn steden anders dan menselijke ecosystemen – netwerken – van mensen die gebouwen, monumenten, tuinen en straten tot leven brengen? Carla Rump is een van die Nederlandse stakeholders in het meest opwindende menselijke netwerk van Parijs. In Parijs maak ik kennis met haar en ontmoet haar als het ware backstage, om zo getuige te zijn van haar werkzame leven.

Kleine liefdesverhalen als hedendaagse hiërogliefen

Vorig jaar, in december, was het Joan Mols, van het Atelier Néerlandais die mij attendeerde  op een project van deze Nederlandse kunstenaar genaamd ‘Hedendaagse hiërogliefen’. In het tegenover gelegen Louvre museum zijn ze volop te zien: in steen of op potten gekerfde afbeeldingen van vogels, zittende of staande mensen, slangen, slakken, leeuwen, schalen, boogjes of staafjes. Het zijn de rebussen, tekens, symbolen van het oud Egyptische hiërogliefenschrift, een schrijftaal die ook een klanktaal is.

Op 14 september 1822 beleefde de Franse taalkundige Jean François Champollion zijn Eureka-moment toen hij na vijftien jaar onderzoek het abc van het hiërogliefenschrift ontcijferde. “Je tiens l’affaire!”, moet hij volgens de overlevering hebben uitgeroepen. “Ik ben eruit!” Direct daarop zakte de overwerkte geleerde in elkaar op de vloer van zijn werkkamer. Pas na dertien dagen kon hij zijn ontdekking wereldkundig maken in een redevoering voor de afdeling Inscripties en Letteren van de Koninklijke Academie in Parijs. Met zijn onderzoek werd de basis gelegd voor de egyptologie als wetenschap.

De Seinekade tussen Pont Neuf en de Pont du Carrousel

Het zelfde Eureka-moment overkwam Carla Rump en dit is haar verhaal:  “Het was in het najaar van 2022 dat ik met mijn broer langs de Seine fietste. Hij kreeg precies op de hoek bij de Pont Neuf een telefoontje van zijn dochter. Hij stopte en omdat het gesprek langer duurde dan verwacht stapte ik ook af van mijn fiets en keek wat rond. Drommen mensen liepen langs het water. Ik liet mijn oog vallen op de voeten van de mensen, de stenen van de kade waren niet meer zichtbaar door de drukte. Van daaruit naar de boomwortels, de stam en de vertakkingen van de bomen; zwarte populieren met witte basten. Ik ontdekte dat de stammen een mozaïek vormden van ingekerfde tekens als houtskooltekeningen. Ik maakte wat foto’s. De stukken boom die helemaal boven de kade uitkwamen, nog net waar mensenhanden bij konden, waren ook ingekerfd. Ik vond dat heel bijzonder”.

Stammen die een mozaïek vormen van ingekerfde tekens als houtskooltekeningen

“In het voorjaar ging ik weer terug, fotografeerde opnieuw en besloot er ‘iets’ mee te doen. Ik zag het als kleine verhalen die een groot verhaal gingen vertellen. Een stapeling van verlangens, verstopt in geheimtaal, immers, het meeste was redelijk onleesbaar geworden omdat de boom doorgroeit waardoor de tekens vervagen. Ik dacht op dat moment aan een levend woordenboek. In de tekens ontdekte ik bloemen, vliegtuigen, jaartallen, namen, maar vooral ook veel hartjes natuurlijk. Ik moest denken aan de geschiedenis, de plek, wie wij zijn als mens. Liefde is altijd verbindend en onze basis. In mijn hoofd had ik het rond: hedendaagse hiërogliefen in Parijs”.

“In de zomer besloot ik er nog even langs te rijden om de bomen in volle glorie te fotograferen.

Echter, tot mijn grote schrik bleek de helft te zijn omgehakt!  Op dat moment wist ik zeker dat als er nog meer bomen om zouden gaan en het hout de versnipperaar in gaat, ik kansloos zou zijn om een deel van het hout in handen te krijgen. Met de hulp van het Atelier Néerlandais heb ik contact gezocht met de Mairie van het 1^e arrondissement. Zij brachten mij in contact met de boomchirurg monsieur Poursin. Ik vertelde hem over mijn project  om deze bomen aan de Seine een tweede leven te geven door er een bronzen sculptuur van te maken. Ze te eren, de kleine liefdesverhalen in de boom te ontrafelen als een hedendaagse hiëroglief en voor eeuwig vastleggen voor de geschiedenis. Zoals 600 meter verder is gebeurd met de Naald van Cleopatra in het centrum van de Place de la Concorde, welke in 1833 in opdracht van koning Lodewijk Filips van Frankrijk werd geplaatst. Deze obelisk maakt melding van de god Atoem. De god Atoem was een Egyptische scheppingsgod en de voorvader van vele goden”.

Een hedendaagse hiëroglief voor eeuwig vastleggen voor de geschiedenis

“Uiteindelijk lukte het mij om samen met iemand van de gemeente ter plekke de situatie op te nemen. Op dat moment was de kade door een veel te hoge waterstand in de Seine ondergelopen en was het hele stuk afgezet. We zijn over hekken geklommen en met om ons heen zwemmende zwanen en uitzicht op de Eiffeltoren deed ik mijn verhaal.  Nu is het wachten op een telefoontje wanneer de aangetaste bomen omgaan en dan mag ik een stuk stam mee nemen.

In de tussentijd heb ik een crowd funding opgestart in samenwerking met Voordekunst om zo het gieten in brons te realiseren. Bronsgieterij Flassh uit Balk gaat het beeld gieten. Mocht je een donatie willen doen? Dat kan op deze website van Voordekunst”.

In gedachten loop ik die middag langs de Seine, genietend van een schraal zonnetje. Langs de kadewand kom ik nog wat liefdesslotjes tegen die in mei 2015 allemaal zijn verwijderd van de Pont des Arts. Wat er met de duizenden liefdesslotjes is gebeurd, blijft een raadsel. Carla zorgt er in ieder geval voor dat deze hedendaagse Parijse hiërogliefen niet in de vergetelheid geraken.