Toch een vliegende start van het Olympische jaar

Allereerst: de beste wensen voor 2024! Ik hoop dat u, net als ik, heeft genoten van de feestdagen en van wat extra vrije tijd. Zelf had ik, na twee heerlijke vrije weken, op 2 januari best zin om weer aan de slag te gaan en met een relatief lege agenda wat achterstallig onderhoud te doen. Beetje jammer dat ik binnen een dag alweer geveld was door de griep, maar daarin was ik bepaald niet de enige.

Vorige week vrijdag was ik net op tijd weer op de been, want die dag werd er op de binnenplaats van het Hôtel des Invalides een eerbetoon gebracht aan Jacques Delors, in de tijd van Lubbers en Kok de voorzitter van de Europese Commissie. Bij het afscheid waren ook de Europese collega’s van president Macron uitgenodigd, waaronder onze demissionaire premier Mark Rutte, die ik bij de plechtigheid moest begeleiden.
Ik weet niet wat ik het meest indrukwekkend vond: de ceremonie of het verhaal dat president Macron over Delors vertelde. Bij beide werd heel elegant het persoonlijke verbonden met het historische werk dat Delors heeft verricht voor een meer welvarend, sociaal en democratisch Europa.

Om te beginnen met de ceremonie: onder de strakblauwe lucht en de gouden koepel van ‘Les Invalides’ werd de baar van Jacques Delors met militaire marsmuziek de binnenplaats opgedragen, de Marseillaise werd gespeeld, maar ook Beethoven’s Ode aan de blijdschap (‘alle Menschen werden Brüder’), terwijl de leiders van de Europese landen zich om de kist opstelden. Na de toespraak van president Macron werd de baar naar buiten gedragen, waarbij opeens Delors’ favoriete jazzmuziek gespeeld werd. Als u wilt zien met hoeveel stijl Frankrijk afscheid neemt van zijn grote zonen en dochters: 

https://youtu.be/ygFJjmX6HLY?si=rJ1_MA53Bkxta31V.

In zijn lofwoord vertelde Macron over de bijzondere geschiedenis van Delors. Kleinzoon van een boer uit de Corrèze die in de eerste wereldoorlog in loopgraven stond, groeide hij op als zoon van een bankbediende in Parijs. Zelf ging hij ook bij de Banque de France werken, en werd daar actief in de katholieke vakbond, terwijl hij ’s avonds economie studeerde. Hij leerde er onderhandelen en tegenstellingen overbruggen en raakte overtuigd van het verband tussen verstandig economisch handelen en sociaal beleid. En dat bepaalde later zijn optreden als minister van Financiën onder Mitterrand en als voorzitter van de Europese Commissie, in de tijd dat de Europese integratie een van de middelen werd om de nationale economieën uit het slop te trekken en meer banen te scheppen. Halverwege de jaren negentig werd er een zwaar beroep op hem gedaan om zich kandidaat te stellen voor het Franse presidentschap, maar hij bedankte ervoor – hij was er niet van overtuigd dat hij daar het best op zijn plek was.

Die paar uur in de schaduw op de binnenplaats van de Invalides bezorgde me nog wel een weekje kwakkelen. Ik heb me daarom maar beperkt in het circuit van nieuwjaarsrecepties gestort. Maar saai werd het niet.
Maandag presenteerde de Franse premier Elisabeth Borne haar ontslag. Een dag later werd bekend gemaakt dat Gabriel Attal (1989) de nieuwe premier wordt. En donderdag volgde de benoeming van de nieuwe ministersploeg. U heeft er waarschijnlijk al het een en ander over in de krant gelezen. Hoewel het tussentijds vertrekken van ministers in Nederland de laatste jaren ook regelmatig voorkomt, kennen we in Nederland niet het fenomeen van een ‘remaniment’ zoals hier in Frankrijk of een ‘cabinet reshuffle’ zoals in het VK. Dat heeft natuurlijk te maken met onze coalitiecultuur, waarin een kabinet geen absolute baas heeft. In veel andere landen is zo’n tussentijdse wisseling van de ministersploeg voor de (vaak rechtstreeks gekozen) president of premier een manier om halverwege de rit nieuw vuur in de regering te brengen. Met Nederlandse ogen gezien is het wel een hard systeem: van de een op de andere dag staat zo’n minister met zijn staf op straat en schuift er iemand anders achter het ministersbureau.

Op de ambassade leidt zo’n tussentijdse kabinetswissel tot veel hectiek. We proberen Den Haag zo goed mogelijk te informeren over de nieuwe persoonlijkheden en over de achtergronden. Maar ook gaan we haastig op zoek naar lijntjes met de nieuw benoemde ministers. Gelukkig bleef een aantal ministers op hun plek, onder andere op belangrijke ministeries als binnenlandse zaken, justitie, defensie, economie en financiën, hoger onderwijs en wetenschappen. Wel wisselde de wacht op de ‘Quai d’Orsay’, het ministerie van Europese en Buitenlandse Zaken. Cathérine Colonna gaf daar het stokje over aan Stéphane Séjourné. Dat betekende dat de Europese ambassadeurs donderdagavond iets na elven een uitnodiging ontvingen om de volgende morgen om 10 uur bij de overdracht te zijn. Wel heel praktisch, zo heb ik meteen een paar woorden met de nieuwe minister kunnen wisselen.

Dan was er afgelopen week nog een mooi voorbeeld van concrete samenwerking terug te lezen in de Noord-Franse krant La voix du Nord ( https://www.lavoixdunord.fr/.../inondations-communes...). Door de grote regenval en daarmee gepaard gaande wateroverlast heeft Nederland, net als in november vorig jaar, geholpen door vier waterpompen te leveren. Zoals u misschien weet ligt Noord-Frankrijk op minder dan honderd kilometer afstand van de Nederlandse grens. Een van onze plannen voor het komende jaar is om verder te investeren in de relatie tussen deze belangrijke Franse regio en Nederland; waarbij de handelsmissie van minister Liesje Schreinemacher vorig jaar al een belangrijke stap in de juiste richting was. Het is een van onze ambities om komend jaar deze banden naar een hoger niveau te tillen, niet alleen op economisch vlak, maar ook op cultureel en politiek vlak ervoor te zorgen dat we elkaar gemakkelijker kunnen vinden.

Bij het vooruitblikken op het komende jaar worden we natuurlijk beperkt doordat we nog niet weten hoe onze eigen nieuwe regering er precies uit gaat zien, en wat voor keuzes er bij het buitenlandse en het Europese beleid gemaakt zullen gaan worden. Maar voor ons in Parijs wordt het in ieder geval het jaar van de Olympische Spelen. Voor het Nederlands bedrijfsleven is dit een kans om zaken te doen in Frankrijk. Daarom was ik blij toen vlak voor de kerst bekend werd dat het Nederlandse waterzuiveringsbedrijf MTD officiële supporter van de Olympische Spelen en Paralympische Spelen in Parijs zal worden. Een Nederlands bedrijf draagt dadelijk bij aan zuiver drinkwater tijdens de Olympische Spelen – op een duurzame manier. En zoals we er voor het Nederlandse bedrijfsleven zijn, zo zijn we er ook voor de Nederlandse sporters en voor de vele Nederlandse bezoekers die in dit Olympische jaar verwacht worden.

De kop is er weer af. Ik wens u een goed weekend en nogmaals het allerbeste voor 2024

Jan Versteeg