Levend erfgoed ; Les Grandes Ecuries du Château de Chantilly

Zo’n 40 kilometer voor Parijs vind je een echt pareltje om te ontdekken. Een prachtig landgoed dat zich uitstrekt over 115 hectare en 23 gebouwen omvat, waaronder twee kastelen, met een totale binnen oppervlakte van 32.000 m² en grote stallen die worden beschouwd als de mooiste ter wereld. Er bevinden zich twee unieke museums op het terrein. Ik heb het over Chantilly. Beroemd vanwege haar room, haar kant, de paarden, maar vooral vanwege het uitermate sierlijke en sprookjesachtige Château de Chantilly. Omringd door een romantische kasteelgracht en midden in de bossen ligt een van de mooiste kastelen in de omgeving van Parijs.

Château de Chantilly

Het is bijna onvoorstelbaar dat dit renaissancistische kasteel slechts 125 jaar oud is. Het oorspronkelijke gebouw werd verwoest tijdens de Franse revolutie en herbouwd tussen 1875 en 1885 door Henri d’Orléans,  de hertog van d’Aumale. Het huisvest nu het Musée Condé met een van de mooiste kunstcollecties van Frankrijk, met werken van Botticelli, Raphael, Poussin, Watteau, Ingres en Piero di Cosimo. Omdat de hertog, de laatste prins van Chantilly, kinderloos bleef schonk de Duc het enorme domein en de kunstcollectie aan het Institut de France. De graaf verbond wel een voorwaarde aan zijn gift: De kolossale kunstverzameling, de grootste schilderijencollectie van Frankrijk na het Louvre, mocht nooit uitgeleend worden en de schilderijen moesten precies zo blijven hangen zoals hij had bedacht. Je krijgt zo een goede indruk hoe musea er eind 19e eeuw uitzagen. Dit museum wordt uitgebreid behandeld in mijn boek ‘Rondom Parijs’.

Les Grandes Ecuries du Château de Chantilly - Photo credits © Domaine de Chantilly

Het pareltje waar ik het in deze blog over wil hebben ligt op loopafstand van het kasteel en is een stukje Frans levend erfgoed: ; Les Grandes Ecuries du Château de Chantilly en het Musée Vivant du Cheval. Het gebouw is een architectonisch meesterwerk uit de 18^e eeuw, ontworpen voor Louis-Henri de Bourbon, de zevende prins van Condé. Volgens de legende dacht de prins dat hij zou reïncarneren als een paard en daarom wilde hij stallen die zijn rang waardig waren. Het gebouw, gebouwd tussen 1719 en 1735 door de architect Jean Aubert  is 186 meter lang en bestaat uit twee lange schepen voor de stallen rond een 28 meter hoge koepel. De stallen konden 240 paarden en maximaal 500 honden huisvesten, evenals al het personeel dat belast was met het onderhoud van de dieren en rijtuigen.

De ingang naar Les Grandes Écuries en het Musée Vivant de Cheval

De ingang van de koninklijke stallen van Versailles

In 1830 erfde Henri Eugène Philippe Emmanuel van Orléans, hertog van Aumale, de vijfde zoon van koning Lodewijk Filips I van Frankrijk en koningin Marie Amélie van Bourbon-Sicilië, het kasteel van zijn oom, de prins van Condé. Hij renoveerde de Grandes Écuries om er de paarden onder te brengen die hij tijdens zijn verblijf in Algerije had gekocht. Hij brak de stallen aan de oostelijke vleugel af om er een rijbak van te maken en liet in de westelijke vleugel stallen van 5 meter bij 5 meter installeren. Tegelijkertijd initieerde hij een renbaan waar de eerste races plaatsvonden in 1834 en in 1843 de ‘Prix de Diane’ werd gecreëerd.  Een van de belangrijkste paardenraces in Frankrijk voor driejarige volbloedmerries. De ‘Prix de Diane’ wordt jaarlijks gehouden in de maand juni in Chantilly over een afstand van 2.100 meter. De tribunes uit 1881 zijn de oudste van Frankrijk. De hippische geest van de Duc d’Aumale droeg bij aan de verfraaiing van de gebouwen. De hoge reliefs boven de deuren, de monumentale koepel en de rococo-stijl versieringen maken de stallen tot de mooiste ter wereld.

Het gebouw, gebouwd tussen 1719 en 1735 door de architect Jean Aubert  is 186 meter lang

Musée Vivant du Cheval

Het was paardrijmeester Yves Bienaimé, werkzaam in de stallen vanaf 1959, die het verval van het nog steeds indrukwekkende gebouw niet langer kon aanzien. Hij besloot dat hij alles in het werk zou stellen om een deel van de vroegere glorie van de stallen terug te brengen. Op 6 juni 1982, na vier jaar onderhandelen met het Institut de France over een concessie, openden Yves en Annabel Bienaimé het Musée Vivant du Cheval voor het publiek. In juni 2013 werd het museum hernieuwd heropend. Het museum wordt ‘levend’ genoemd omdat het 35 paarden van verschillende rassen herbergt.

De eerste ruimte presenteert dan ook de mooiste stallen van Europa

Het museum wordt ‘levend’ genoemd omdat het 35 paarden van verschillende rassen herbergt

De kunstwerken die in 15 kamers worden getoond, behandelen verschillende thema's: de geschiedenis- en de domesticatie (wederzijdse afhankelijkheid tussen de mens en dier) van het paard, de verschillende rassen in de wereld en de evolutie van vormen van tuig door de eeuwen heen. Een kamer is gewijd aan door de mens uitgevonden gereedschappen: bitten, stijgbeugels, sporen... Een zeldzame verzameling gegraveerde vazen van Boheems glas uit het midden van de 19e eeuw roept de representatie van het paard in de decoratieve kunsten op. De geheimen van het zadelmaken worden onthuld in een fascinerende museografie die een eerbetoon is aan het vak van zadelmaker. Verder prachtige kostuums ontworpen door Monika Mucha en Michel Blancard. De vijftien tentoonstellingszalen dompelen ons onder in een artistieke en educatieve reis langs 200 werken uit de reserves van het Condé museum en stukken uitgeleend door particuliere verzamelaars.

 De geheimen van het zadelmaken worden onthuld in een fascinerende museografie die een eerbetoon is aan het vak van zadelmaker

Onder de 28 meter hoge koepel van de Grandes Écuries worden elk jaar drie paardenshows georganiseerd, de eerste van april tot oktober, de tweede in juli/augustus en de derde tijdens de kerstvakantie, waarbij een speciaal kerstverhaal wordt opgevoerd. Het hele jaar door kunnen bezoekers bijna 150 dressuurpresentaties bijwonen. De koepel biedt plaats aan ruim 600 toeschouwers.

Onder de 28 meter hoge koepel van de Grandes Écuries worden elk jaar drie paardenshows georganiseerd

Het particuliere museum ontvangt jaarlijks ongeveer 200.000 bezoekers en ontvangt géén overheidssubsidie of financiering van het Institut de France. De huidige directeur van het museum is Sophie Bienaimé, dochter van de oprichter. Het kasteel en de stallen vormden het decor in de James Bond film, ‘A View to a Kill uit 1985, waar het Franse kasteel en de stallen eigendom waren van de slechterik Max Zorin, gespeeld door Christopher Walken.

Het monumentale gebouw met stallen voor 500 paarden is een van de mooiste, zo niet de mooiste van Europa

De Grandes Écuries en het Musée Vivant de Cheval is een droomplek voor alle liefhebbers van paarden, en behoort tot de meest bezochte hippische locaties ter wereld. Niet alleen indrukwekkend door de architectuur maar ook indrukwekkend door de immense afmetingen. De stal van de Pince de Condé is inderdaad de grootste van Europa, het landgoed van Chantilly is ongetwijfeld het neusje van de zalm.

Het Musée Vivant du Cheval en het Château de Chantilly zijn er trein te bereiken vanaf het Gare du  Nord of met de RER lijn D en met de auto vanaf de A1 , afslag Chantilly en de D 924A.