Geheim dagboek van een timmerman onder de parketvloer van Château de Picomtal, deel 2

Joachim ging al vroeg van school om een vak te leren. Net als zijn vader werd hij timmerman, maar hij bekwaamde zich vooral in het leggen van parketvloeren. Daarin verkreeg hij al snel een goede naam. "Ik begon in 1858, toen ik 15 jaar oud was, voor de heer Berthe Père (oud-burgemeester van Les Crottes) te werken, die mij alleen wat meubels en hekken liet maken."

Hij beschreef niet alleen zijn leven en zijn gedachten, maar hij gaf zijn toekomstige collega ook levenslessen: "Gezegende sterveling [...] wees wijzer dan ik van m'n 15e tot 25e jaar, ik leefde alleen van de liefde en de eau de vie, deed weinig en gaf veel geld uit. Ik leefde als een minstreel." Hij was ook daadwerkelijk een minstreel, die tijdens feesten en partijen zijn gezang begeleidde op de viool: "Ik verlang terug naar die tijd waarin ik zulke mooie dagen heb doorgebracht als de sterkste vioolspeler van Gap tot Briançon, iedereen zal je over mij vertellen." Hij brak als minstreel natuurlijk ook veel vrouwenharten. Zo beschrijft hij de verhouding die hij had met de 16-jarige vrouw van een wethouder, wetende dat zijn geschriften pas lang na zijn dood zouden worden ontdekt. Voor zijn eigen huwelijk koos hij echter een vrouw, die maagd was, "18 jaar oud, eenvoudig en bescheiden, die nog nooit een "pine" heeft gezien voordat ze met mij trouwde."

Als advies aan de volgende timmerman die in de verre toekomst met het vernieuwen van de parketvloer zal worden belast, vervolgt hij: "Ami, als je het werk goed wilt doen, zorg dan dat je goed wordt betaald. Neem geen genoegen zoals ik met 0,60 franc per vierkante meter. Ami werk niet zo hard, je hebt ook een pauze nodig. Zorg dat je betaald wordt naar je kunnen." Maar op een andere plank schrijft hij: "Martin Joachim heeft in augustus 1880 het parket gelegd voor 0,75 franc per vierkante meter voor de heer Roman, oud-advocaat".

De werkdag is lang, gemiddeld 13 uur en 's zomers van 5 uur 's morgens tot 10 uur 's avonds, oftewel 17 uur, voor een inkomen dat hij schat op 4 frank per dag. Het kostte hem ongeveer twee uur om een vierkante meter parket te leggen. "Ik laat u deze dag 3 september 1881 achter en wens u meer te verdienen dan ik in dit kasteel. Ik heb 22 jaar gewerkt en geen cent op zak, werken voor 4 franc per dag en 3 franc per dag om van te leven." (Met een inkomen van vier frank per dag behoorde hij destijds tot de best betaalde arbeidskrachten, met name op het platteland.)

Hij werkte bovendien tegelijkertijd voor meer klanten, onder andere voor een arts in Marseille. Daarnaast was hij, zoals velen in die tijd op het platteland, ook boer en hij had grond in eigendom. Hoeveel grond hij bezat, vermeldt hij niet.

Hij wilde voor het nageslacht een spoor achterlaten van zijn bestaan, maar ook van alles wat hem bezighield. Dat waren in ieder geval niet zijn vier kinderen, aan wie hij geen woord wijdt. Ze werden geboren tussen 1871 en 1877. Hij heeft het ook nauwelijks over zijn broers en zusters: "Een zus met een houten been, 32 jaar oud, getrouwd met een gekke caféhouder in Embrun: dat is wat er over is van mijn twaalf broers (en zusters)". (Dat houten been had zijn zuster trouwens opgelopen, toen ze het advies van pastoor-arts Lagier opvolgde om koeienvlaai op haar open beenwond te leggen. Na enkele weken moest het been worden geamputeerd...)

Des te meer aandacht schenkt hij aan zijn vader en aan zijn vrouw. Over zijn vader: "In 1850 had mijn vader discussies met de mensen uit de streek. Daarom besloot hij het beroep van timmerman eraan te geven om 20 jaar lang bakstenen te maken" en "Martin Jean Joseph werkte hier van 1838 tot 1878. Hij stierf in 1878 op 60-jarige leeftijd. Hij stierf als een beklagenswaardige en onvermogende man." Joachim houdt de priester verantwoordelijk is voor de dood van zijn vader. Later, in 1884, schreef hij een brief aan de prefect waarin hij vroeg om ontslag of overplaatsing van de pastoor Lagier. Dit verzoek werd ondersteund door de handtekeningen van vierentwintig andere parochianen, waaruit blijkt dat Lagier bepaald niet geliefd was in Les Crottes. Hij werd dan ook overgeplaatst naar een parochie ver van Les Crottes.

Over zijn vrouw, Marie Virginie Antoinette Robert, de dochter van oud-gemeentesecretaris Robert van Les Crottes, vertelt hij dat hoewel het een huwelijk "uit genegenheid" betrof, de huwelijkse staat hem niet veel geluk bracht. Haar ouders zagen hem niet zitten als schoonzoon, omdat hij "slechts" een timmerman was: "Dit huwelijk van genegenheid bracht me geen geluk omdat deze ouders altijd mijn vijanden waren" en "Ami lecteur wanneer je een vrouw neemt, vraag dan naar haar opleiding en vraag niet naar de grootte van de bruidsschat".

Joachim kon goed opschieten met kasteelheer, al bestonden er tussen hen grote verschillen van levensopvatting: Joseph Roman was een royalist en een overtuigd katholiek, terwijl Joachim een republikein in hart en nieren was en fel gekant tegen de bevoogding door de geestelijkheid. Ze scheelden slechts een paar jaar en discusieerden samen veel. Beiden hadden ze grote belangstelling voor de geschiedenis van de streek. Joseph Roman (geboren in Gap in 1840) heeft er zelfs verschillende boeken over geschreven.

Joseph Roman, die graag tekende, liet Joachim zelfs af en toe enkele van zijn schetsen zien. Maar hun verhouding bleef die tussen werkman en opdrachtgever: "Mr. Roman komt uit Briançon en zal op me mopperen, omdat ik de vloer niet af heb". Joachim verzucht dan ook: "O seigneur, die in het kasteel woont, veracht de werkman niet". Hij beschrijft de kasteelheer als een aardige man, die echter teveel tijd heeft en vrouwelijke maniertjes vertoont, doordat hij is opgevoed en teveel verwend door een alleenstaande tante.

Toen Joseph Roman het kasteel kocht, was hij nog vrijgezel en op 40-jarige leeftijd scheen hij Joachim niet veel haast te maken om een vrouw te vinden. Zijn moeder en zijn jongste broer trokken bij hem in op het kasteel. Dat gaf aanleiding tot verschillende ruzies, waarvan Joachim getuige was. In 1881 trouwde Joseph Roman eindelijk met de schilderes Isabelle Reynaud, uit welk huwelijk vijf kinderen werden geboren. Na het huwelijk verhuisde de moeder naar Sisteron (departement Alpes-de-Haute-Provence). De jongste broer werd weggestuurd naar zijn moeder, nadat hij de hond van Joseph Roman had gewurgd.

Joachim deed in zijn vrije tijd niets liever dan mensen bij zich thuis uitnodigen voor een glas of een maaltijd, waarbij hij weer net als vroeger optrad als minstreel. Ook luisterde hij graag feesten op met vioolspel en gezang, wat hem tevens een bijverdienste opleverde. Toen hij in 1880 mensen te gast had op St. Laurent (10 augustus) bracht hem dat in conflict met de pastoor Lagier van Les Crottes, die de volgende zondag een lange preek hield over het liederlijke gedrag van sommige parochianen: "Gisteren op St. Laurent ging alles goed. Robert de Barratier en zijn vrouw aten bij mij thuis en ik speelde om 10 uur 's avonds nog viool." "Ik kom u vandaag, 23 augustus 1880, vertellen dat onze pastoor Lagier gisteren een preek heeft gehouden over het bal dat ik afgelopen zondag op St Laurent heb gegeven, waarover ik me vanmorgen bij Mr. Roman heb beklaagd."

Joachim besteedt ook veel aandacht aan de politieke situatie in de streek. Hij heeft nogal wat kritiek op de notabelen, vooral wanneer ze hun positie misbruiken om zich te verrijken. Sommige gemeenteraadsleden kunnen niet eens lezen en schrijven, schrijft hij op een van de parketdelen. Ook besteedt hij veel aandacht aan de aanleg van de nieuwe spoorweg, waarmee men in 1879 begon en die in 1881 in gebruik werd genomen. Voor de aanleg werden zo'n 4500 arbeidskrachten uit het naburige Piemonte (Italië) gehaald.

Sinds de bouw van het kasteel tussen de 13e en 16e eeuw heeft het uiteraard veel verschillende eigenaars gekend. Momenteel wordt het door het frans-amerikaanse echtpaar uitgebaat als hotel. Zie de Engelstalige website van het château (ook in het Frans).

Bronnen: Cairn.info, Wikipedia.org (château de Picomtal), Wikipedia.org (Joachim Martin) en CurieusesHistoires.net