La Courtine in de eerste wereldoorlog

Wie kent La Courtine niet. al is het maar door het lied "Brief uit la Courtine" van Rijk de Gooyer. talloze Nederlanders waren hier gelegerd. Maar er heeft zich hier iets plaatsgevonden wat de Fransen lang geheim hebben willen houden. 

In de eerste maanden van de eerste wereldoorlog zijn de Franse verliezen enorm. Om deze verliezen aan te vullen richt Frankrijk zich tot haar bondgenoot Rusland en vraagt in 1915 tsaar Nicolas II om versterkingen. Men vraagt om 40.000 militairen per maand en om 450.000 geweren. Uiteindelijk levert Rusland 45.000 man die door Frankrijk zelf bewapend moeten worden en die worden ingezet in Frankrijk en in de Balkan. De Russen worden ingehaald als redders van Frankrijk en worden massaal toegejuicht tijdens het defilé op 14 juli 1916 in Parijs.
Er ontstaat onrust als in februari 1917 in Rusland de revolutie uitbreekt. De Russische hulptroepen worden op diverse plaatsen ingezet en in de zomer van 1917 zijn hun verliezen aanzienlijk. In drie dagen sneuvelen er van de 19.000 ingezette Russen 4472 soldaten en 70 officieren. De Russische soldaten in Frankrijk zijn de oorlog beu en verenigen zich in comités.
Om muiterij te voorkomen worden ze verdeeld over twee kampen in de Marne en de Vogezen. Zij defileren er met vlaggen waarop “SOCIALISME, LIBERTÉ, ÉGALITÉ “ staat geschreven onder het zingen van de Marseillaise. Toch heerst er ook onder de Russen verdeeldheid tussen loyalisten en communisten.
De Franse bevelvoerders zijn bang dat de onrust overslaat op de Franse troepen en besluiten de Russische troepen over te plaatsen naar La Courtine, een voormalig gevangenenkamp, en ze daar te isoleren. Het gaat om 20.000 militairen. Ze mogen hun wapens houden. De eerste brigade arriveert eind juni en de tweede op 5 juli 2017. De eerste brigade die vooral de revolutie aanhangt organiseert op 5 juli een vergadering om de tweede brigade aan hun kant te krijgen en roept op tot dienstweigering. De soldaten van de tweede brigade aarzelen echter. Zij zijn de revolutie nog niet toegedaan en zijn ook bang voor repercussies. Op 8 juli besluit de commandant van de Russische troepen, die een complete muiterij vreest, om met de hoge officieren en 10.000 man het kamp te verlaten. Er blijven dus 10.000 rebellen in het kamp achter. Ze helpen de lokale bevolking bij hun werk op het land.
Begin augustus besluiten de Fransen het kamp met 3000 soldaten te omsingelen. Elke insubordinatie moet met geweld worden onderdrukt.
Op 12 september geeft de Russische commandant de rebellen vier dagen om zich over te geven, maar op 16 december heeft er nog niemand gereageerd. Daarna wordt het kamp beschoten en op 19 december geven de laatste rebellen zich over. Officieel zijn er negen rebellen omgekomen, maar geschiedkundige bronnen spreken van ongeveer honderd doden en gewonden. Eenentachtig rebellenleiders worden gevangengezet op l'île d'Aix.
In het kamp resteren 7500 Russische militairen die geen enkele bewegingsvrijheid hebben en de comités worden opgeheven. Ze krijgen enige bewegingsvrijheid als ze, onder druk, werkzaamheden verrichten. Pas in 1919 mogen ze weer naar huis.

Deze geschiedenis is door de Franse overheid lange tijd geheim gehouden.