Inleiding

Hieronder geef ik mijn mening en ideeën over een wereldwijd probleem. Of ik het bij het juiste eind heb? De toekomst zal het leren. Ik hoop dat het een vruchtbare discussie oplevert en niet enkel tot opmerkingen leidt als "wat een onzin". 

De consumptie maatschappij

We leven in een consumptie maatschappij. Dat is niet nieuw, maar is door de eeuwen heen al zo geweest. Alleen zijn de mogelijkheden tot consumeren de laatste eeuw verhonderdvoudigd. We consumeren allemaal mee. Dat u dit kunt lezen is dankzij uw computer, laptop, tablet of smartphone en uw verbinding met het internet. U heeft deze zaken aangekocht en dus consumeert u mee.
Steeds weer duikt de term “consuminderen” op als oplossing voor de consumptie maatschappij en de problemen die deze met zich brengt.  Dat deze maatschappij problemen met zich brengt is duidelijk: Verspilling, vervuiling en uitputting van de op de wereld beschikbare voorraden, zijn er drie van. Maar is consuminderen nu echt de oplossing?
De term consuminderen roept bij mij drie vragen op.

1. Willen wij wel consuminderen?
2. Wat zijn de gevolgen van consuminderen?
3. Zijn er alternatieven voor consuminderen?

Willen wij wel consuminderen.

Dat lijkt misschien een onzinnige vraag, maar geen regering durft consuminderen aan, als het volk daar tegen is.
Een van de kenmerken van de mens is ambitie. De mens wil vooruit komen. De mens wil meer weten, meer kunnen, meer  welvaart, meer welzijn. Dat zit in de aard van het beestje. 
Heel bekend is de uitspraak dat iedere ouder wil dat zijn of haar kinderen het beter hebben dan hij of zij.
Bekijken we de consumptie wereldwijd dan zien we dat een groot deel van de mensheid op of onder het bestaansminimum leeft en dus helemaal niet kan consuminderen.  Opkomende economieën zoals die van China en India bijvoorbeeld zijn er op gericht  het volk meer welvaart te bieden. Willen die wel consuminderen?
Ook de welvarende westerse landen, zijn gericht op het verhogen van de welvaart. We komen net uit een crisis. Een crisis is een afgedwongen periode van consuminderen. Nu die crisis voorbij is wil iedereen weer meer! Vakbonden roepen stakingen uit: niet voor meer welzijn, maar voor meer welvaart.(Nu is zonder welvaart, welzijn ook ver te zoeken) De verkopen lopen op tot nieuwe records.  Mensen hebben vertrouwen in de toekomst en geven weer meer uit. Consumeerderen dus in plaats van consuminderen.
Ik durf hier gerust met zekerheid te stellen dat het over, overgrote deel van de bevolking niet wil consuminderen, maar juist meer wil. En als ik eerlijk ben , wil ik zelf eigenlijk ook niet consuminderen.
Maar als we weten dat niemand wil consuminderen, is het dan geen utopie om te denken dat je dit tot stand kunt brengen? Regeringen worden gekozen om het volk te dienen en niet om tegen de wens van het volk in te gaan. Doen ze dat dan is hun geen lang leven beschoren.
Ik denk dat enkel en alleen al om deze reden, consuminderen geen enkele kans maakt.

2. Wat zijn de gevolgen van consuminderen.

De laatste crisis heeft veel ellende teweeg gebracht; werkloosheid, armoede, vermindering van de zorg, verlaging van de uitkeringen, enzovoorts. Consuminderen is niets anders dan de vrijwillige creatie van een nieuwe crisis.  Alleen al het handhaven van nul procent groei geeft al een forse toename van de werkloosheid. De arbeidsproductiviteit stijgt immers wel!  Voor een afname van de werkloosheid is een economische groei van ongeveer 2% benodigd. Het verband tussen groei  en werkloosheid is vastgelegd in wat we de wet van Okun noemen.  Dit is overigens eigenlijk geen wet, maar een empirische vuistregel, die voor heel veel landen blijkt te werken.

Door de stijging van de arbeidsproductiviteit kan er met minder mensen meer geproduceerd worden. Dat stoppen zou een rem zetten op de inventiviteit van de mens. En het probleem is dat je de mens niet kunt beletten om te denken, om nieuwe ideeën uit te werken, om verbeteringen te realiseren.  Dus ook al zet je de rem op de groei, de arbeidsproductiviteit laat zich niet afremmen. Het gevolg is werkloosheid. Dat heeft weer meer uitgaven van de overheid aan uitkeringen tot gevolg waardoor deze minder kan investeren, hetgeen weer meer werkloosheid oplevert.
Nu zou je kunnen zeggen we gaan allen korter werken en de werkgelegenheid blijft dan op pijl.  Maar dan zullen de salarissen dalen en dus ook de koopkracht. Dat heeft gevolgen voor de kleine en grote neringdoenden, want die gaan omdat de consument minder koopkracht heeft, minder omzet draaien. Daar vallen dus ontslagen en dat resulteert in werkloosheid  en meer uitkeringen.
Kortom, je komt in een neerwaartse spiraal terecht die niet te beheersen is. De zorg moet worden beperkt omdat er geen geld is.  Research en development  krijgen minder geld, zodat er een rem wordt gezet op nieuwe ontwikkelingen. Die rem slaat niet enkel op consumptieve goederen, maar ook diensten, ontwikkeling van medicijnen, vooruitgang in de zorg .

Ik ben geen econoom, maar iedereen die nadenkt moet toch inzien dat consuminderen enorme gevolgen heeft voor heel veel mensen. Denkt u dan men de mensen hier warm voor gaan lopen?

3 . Zijn er alternatieven?

We weten allemaal dat we wel iets moeten doen. Doorgaan zoals nu, heeft ook desastreuze gevolgen. We zullen verspilling moeten tegengaan, zodat uitputting van de rijkdommen van onze aarde en vervuiling worden tegengegaan.
Duurzame productie.
 Voor mij houdt dit in dat er wordt geproduceerd met behulp van duurzame energie (ik reken daar overigens ook kernenergie bij), zonder vervuiling van de omgeving  en dat de producten voor bijna 100% moeten kunnen worden hergebruikt. Een nieuwe auto bijvoorbeeld  is nu al voor 85 % recycleerbaar.

Dat klinkt eenvoudig, maar is het natuurlijk niet. Denk maar eens aan het hergebruik van plastics. Er bestaan zeven soorten plastic en als die gezamenlijk worden ingezameld geeft dat problemen bij de recyclage. Daarom probeert men de gebruikte plastics te standaardiseren.
Maar toch is het mogelijk. De consument kan bij de ontwikkeling van duurzame productie een belangrijke rol spelen. Producten die niet worden gekocht worden niet gemaakt!

Van wegwerp tot hergebruik
Natuurlijk raken producten buiten gebruik; door welke oorzaak dan ook. Gescheiden inzameling van deze producten is een must. De nu betaalde toeslag voor recyclage zit in de prijs van de producten inbegrepen. Dat lijkt leuk, maar stimuleert mensen nu niet bepaald tot inleveren. Pas als mensen iets terugkrijgen voor hun ingeleverde producten, zijn ze bereid ze ook daadwerkelijk gescheiden in te leveren. De PET fles is hiervan een goed voorbeeld. Niet afschaffen dus dat statiegeld, maar het juist veel breder invoeren voor een veel bredere range aan producten.

Verandering van eetgewoontes
Dat is misschien nog wel het moeilijkst van alles. We zullen met zijn allen minder dieren voor de vleesconsumptie moeten houden. Er zijn nu al oplossingen voorhanden. Er zijn vleesvervangers, maar de kwaliteit van deze producten laat volgens een test van “Que Choisir” nogal te wensen over. Men kan nu al vlees kunstmatig produceren. Misschien is dat een van de oplossingen. Maar het zal nog wel even duren voordat kweekvlees voor een redelijke prijs op de markt komt. Dat er veranderingen moeten komen is duidelijk. We kunnen beginnen met minder vlees eten, hoewel ook dat gevolgen voor de werkgelegenheid van veel mensen heeft.

Conclusie

Consuminderen is een leuke en goedbedoelde term, maar biedt geen goede oplossing voor het oplossen van de problemen veroorzaakt door de consumptiemaatschappij. De mens wil het niet en de gevolgen zijn niet te overzien en onbeheersbaar.
Consumenten moeten beloond worden voor verantwoord consumeren. Producenten moeten worden gedwongen tot duurzame productie.  Dat kan zelfs werkgelegenheid opleveren.

PS
Hierboven heb ik mijn mening samengevat. Het is geen wet van Meden en Perzen. In tegenstelling tot wat sommigen denken, ben ik wel degelijk bezig met nadenken over hoe de wereld verbeterd kan worden. Ik probeer enkel niet de wereld op zijn kop te zetten, maar uit te gaan van de bestaande structuren. Daarbij heb ik een groot vertrouwen in de wetenschap.  Je kunt een wereldbevolking niet zo maar naar je hand zetten. Je kunt de bedding van een rivier veranderen, maar je kunt een rivier niet bergop laten stromen.